دکتر مجتهدی در نشست نقد و بررسی کتاب "فلسفه و تجدد"، تجدد را امر بسیار حیاتی و مهم دانست و آن را از تجدد و تجدد زدگی و غرب زدگی متمایز کرد. از نظر او تجدد یعنی عشق به جست و جو و فلسفه هم دعوت به پژوهش است.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "فلسفه و تجدد" تالیف دکتر کریم مجتهدی عصر امروز با حضور مولف کتاب، دکتر حسین کلباسی و محمد منصور هاشمی در موسسه انتشارات امیرکبیر برگزار شد.
هاشمی در ابتدای این نشست اثر دکتر مجتهدی را بررسی تاریخی مقوله "روشنگری" دانست و گفت" مجتهدی بیش از هر چیز تلاش داشته برای خواننده و دانشجوی ایرانی برداشتی انضمامی و تحلیل و نگاهی تاریخی ارائه بکند. او در بعضی از جاهای کتاب مثل فصل «آشنایی ایرانیان با ولتر» را بدیع تر از بقیه دانست چرا که تا به حال کسی علیرغم اهمیت و معروفیت ولتر در ایران، تا به حال از این منظر به وی ننگریسته است. در نقد خود هم بر گفته مجتهدی که ولتر را فیلسوف ندانسته یا فیلسوف مهمی نمی داند، گفت: اساساً قرار هم نیست ولتر فیلسوف درجة یکی باشد. ولتر نماینده روشنفکری است. او به خاطر نوع نگاهش و به دلیل انتقاداتش مهم است نه به خاطر فیلسوف بودن یا نبودنش.
دکتر کلباسی هم در این نشست اظهار داشت: بهتر بود برخی مقولات مثلاً مقولة توسعه (development) هم در این کتاب مورد بررسی قرار می گرفتند یا بخشی هم به آن اختصاص پیدا می کرد. همچنین بررسی و معرفی چیستی و چگونگی روند روشنگری در آلمان غربی و همچنین منتخبی هم از حوزة آنگلوساکسون ارائه می شد و تنها محدود به حوزه اروپای قاره ای محدود نمی ماند.
دکتر کلباسی افزود: همچنین شایسته بود در کنار بررسی علم و دین و کلام و متافیزیک در اندیشة متفکران دورة روشنگری، مختصری هم به معرفی و بررسی ادب و هنر و ادیبان و هنرمندان و اندیشه های آنها در آن دوران پرداخته می شد.
دکتر مجتهدی هم با تشکر از بانیان این جلسه، تأکید فراوانی داشت بر اینکه بهتر است تا حدممکن از این گونه جلسات، جلسات حضوری با شرکت خود نویسندة کتاب، برای نقد و بررسی کتاب برگزار شود و درعین حال این کار با نظم و پشتکار به عمل بیاید.
دکتر مجتهدی کتاب «فلسفه و تجدد» را علیرغم آنچه از ظاهرش برمی آید که چند مقاله بی ارتباط به یکدیگر است، دارای نظم و ترتیب خاصی دانست و وجود هریک از فصلهای کتاب را تابع فلسفه ای معرفی کرد.
مجتهدی در پاسخ به سخن کلباسی گفت: من نمی توانسته ام و نمی خواسته ام همة جوانب روشنگری و تاریخ و مفهوم آن را بررسی کنم و در این کتاب پوشش دهم. کار من مثل کار مکتشفان و زمین شناسانی است که با گمانه زنی پیش می روند. همانطور که کسی با حفر چاه برای رسیدن به نفت یا آب از راه گمانه زنی استفاده می کند و چند جا را که مهمتر است می کند و تمام زمین را نمی کَند، من هم با گمانه زنی به شناخت و بررسی تاریخ روشنگری پرداخته ام.
دکتر مجتهدی در ادامه گفت: من با برسی تعدادی از چهره های شاخص روشنفکری از یک سو و بررسی چهره هایی که پیش از کمتر به آنها پرداخته شده و یا از این منظر خاص به آنها نگریسته نشده است، خواسته ام شمه ای از فکر و فلسفه و تاریخ عهد روشنگری را ارائه بکنم.
دکتر مجتهدی یکی از جنبه های کار خود ر ا در ادامه تدریس دانشگاهی دانست: مباحثی را که در دانشگاه و در سر کلاس درس کمتر فرصت شده به بحث بگذارم در این کتاب ولی با همان بیان ساده و نسبتاً دانشجویی بیان کرده ام.
مجتهدی تجدد را امر بسیار حیاتی و مهمی دانست و آن را از تجدد و تجددزدگی و غرب زدگی متمایز کرد. از نظر او تجدد یعنی عشق به جست و جو، عشق به پژوهش و دانایی. و فلسفه هم دعوت است به پژوهش. از نظر مجتهدی «دانستن فایده ندارد، یاد گرفتن است که فایده دارد.» و ما زمانی چیزی می دانیم که آن را ارتقا دهیم و پیش ببریم. و فلسفه و تجدد یعنی همین.
دکتر مجتهدی در پاسخ به سخن هاشمی باز تأکید بر فیلسوف نبودن ولتر کرد و او را فردی ادیب، طنزنویس، منتقد اجتماعی، و بیشتر از اینها دشمن خرافات و جهل دانست. اما انتقاد اساسی وارد بر او را این دانست که: ولتر در آرای خود گاه بسیار شتابزده و بی دقت است. بدون تأمل لازم نظر می دهد و به نقد می کشد. و این کاری است که با کار جدیِ فلسفی ـ فکری، کاری از نوع کارهای کانت، بسیار متفاوت است.
دکتر مجتهدی در انتهای سخنان خود گفت: تفکر خیلی مهمتر از آن چیزی است که اغلب می پنداریم. دانستن ساده به دست نمی آید، برای آن باید کوشش کرد و در کنار کوشش، نباید صبر و حوصله را فراموش کرد و گرفتار شتابزدگی شد.
در انتهای جلسه نیز پرسش و پاسخی با شرکت حاضران در جلسه صورت گرفت که دکتر مجتهدی به پرسشها پاسخ داد.