دکتر غلامرضا اعوانی رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این پرسش که مهمترین هدف حضرت مسیح (ع) دکتر اعوانی حضرت مسیح(ع) را نمونه حکمت الهی معرفی کرد و گفت: حضرت مسیح(ع) نمونه والای محبت الهی است. یعنی عشق به خداوند و در واقع اگر کلید مسیحیت را در یک کلمه خلاصه کنیم، آن عشق الهی است.
چه بوده و چه فلسفه ای را پیگیری می کرده است، گفت: غرض از بعثت انبیا هدایت نوع بشر است. هدایت خداوند نیز بر دو نوع است، هدایت تکوینی و هدایت تشریعی و هیچ یک از این نوع هدایت بدون دیگری ممکن نیست. چنانکه حضرت موسی در پاسخ فرعون که از او خداست پروردگار خود را معرفی کند گفت پروردگار ما کسی است که به هر چیزی خلق شایسته آن را عطا فرموده و سپس آن را هدایت کرده است.
دکتر اعوانی افزود: در این آیه هدایت همان هدایت تشریعی و یا تکلیفی است که این کار با بعثت انبیاء ممکن است. البته خداوند عقل فطری را به انسانها عطا فرموده اما انسان بر اثر گرفتاری در عالم ماده و گرفتار آمدن در ظلمت این عالم گاهی رشته هدایت را از دست می دهد و به سوی گمراهی و ضلالت حرکت می کند، پس برای اینکه حجت خداوند بر مخلوقات تمام شود و همه موجودات به کمال وجودی برسند انبیاء را مبعوث کرده تا غرض از خلق که هدایت نوع بشر باشد به کمال برسد.
دکتر اعوانی تصریح کرد: به یک معنا انبیا نمودار کمال وجود و تکمیل کننده نوع بشر هستند و چون از طرف خداوند مبعوث شدند گویی خداوند با وجود آنها و به واسطه آنها حقیقت خود را بر خلق آشکار می کند پس بنابراین این تجلی بر دو نوع است. خود وجود نیز تجلی است و وحی نیز نوع دیگری از تجلی است.
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره قرآن کریم که دو بیان درباره انبیا را ذکر کرده گفت: در سوره بقره آمده است که ما بین هیچ یک از فرستادگان خویش فرقی قائل نمی شویم اما در آیه دیگری می گوید برخی از رسل را بر دیگری برتری دادیم. پیامبران از آن حیث که فرستاده حق هستند هیچ تفاوتی ندارند اما از حیث مقام و رتبه با یکدیگر فرق دارند. مقام پیامبران اولوالعزم برتر از انبیا است. حضرت مسیح نیز یکی از این پیامبران اولوالعزم است. اینان آورندگان دین و شریعت هستند.
دکتر اعوانی در ادامه به جایگاه خاص حضرت عیسی در میان پیامبران اشاره کرد و گفت : جنبه تکوینی حضرت عیسی خود کلمة الله است. یا به تعبیر قرآن کلمه خداوند است که به حضرت مریم القاء شده است. پدر او لاهوتی بوده است. ایشان تنها پیامبری بودند که تولد او تولد الهی است و از این حیث به حضرت آدم شباهت بسیاری دارد و با قول بی واسطه الهی تکوین یافته است. قرآن می فرماید مثل عیسی مثل آدم است که او را از خاک آفرید و به او گفت باش و او هستی یافت. این یکی از اسرار مهم آفرینش انسان است و از لحاظ حکمی نیز اهمیت فراوانی دارد.
استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به این نکته که حضرت عیسی پیامبر رحمت، رأفت و محبت است گفت : مسیحیت نیز به این نحو دین رحمت، رأفت و محبت است. چنانکه در قرآن نیز بر این مسئله اشاره شده است. در قرآن آمده که حضرت عیسی خطاب به خداوند می گوید اگر تو اینان را عذاب کنی آنها بندگان تو هستند و اگر آنها را ببخشایی به درستی که تو بخشاینده و مهربانی و در احادیث ما آمده که حضرت رسول این آیه را که خطاب به حضرت عیسی است در نیمه شبها تلاوت فرموده و گریه می کردند. این آیه می گوید که هیچ کس بنده خود را عذاب نمی دهد. این آیه بی واسطه می خواهد بگوید که بندگان را مورد عفو قرار دهید.
دکتر اعوانی در ادامه به معنویت و حکمت در آیین مسیحیت اشاره کرد و گفت: طبق تعالیم قرآن و مسیحیت حضرت عیسی کلمة الله و کلام خداوند بر عیسی حکمت است. بنابراین حضرت عیسی حکمت خداوند است و با آموزه های قرآن هم منافات ندارد و نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که سهم عیسی با محمد تفاوت دارد. در قرآن حضرت محمد کلام خداوند نیست بلکه آورنده کلام خداست اما در مسیحیت حضرت مسیح کلام خداست. کلام خداوند در اسلام قرآن است. در حالی که کلام الله در مسیح انجیل نیست بلکه خود مسیح است. در مسیحیت خود عیسی نقش قرآن و کلام خداوند را دارد. بنابراین انجیل عیسی کلام خداوند نیست یعنی نقل قولی از کلام خداست و روایتی از کلام الله است.
دکتر اعوانی به تفسیر ملاصدرا بر این نکته اشاره کرد و گفت: ملاصدرا می گوید اگر قرآن را با انجیل مقایسه کنیم فرق این است که قرآن کلام خداست و هم کتاب خداست اما انجیل فقط کتاب خدا و روایتی از کلام خداست. بنابراین عین کلام خدا نیست. برای اینکه کلام خدا خود مسیح است. اگر ما بپذیریم که حضرت عیسی کلمة الله بوده و کلمه خداوند عین حکمت الهی است، عیسی حکمت متعالیه محض است بنابراین قول مسیحیان که عیسی را حکمت الهی می دانند بر حق است. منتهی از حیث تفسیر میان مسلمانان و مسیحیت اختلاف است و آنها مسیح را عین خدا و ذات خدا می دانند اما تفسیر مسیحیان متفاوت است.
دکتر اعوانی حضرت عیسی را نمونه زهد و پارسایی برشمرد و گفت: شاید در میان پیامبران الهی رفتار ایشان کم نظیر بوده است. حضرت عیسی نمونه اعلای محبت الهی بودند. در مسیحیت بزرگترین فضیلت، فضیلت ایثار و تواضع است که اصل دین بر تواضع در برابر خداوند و در برابر همنوع و هم کیش است. این کار پادزهری برای تکبر و خودخواهی است که در اهل ایمان دیده می شود. در ادیان الهی سه عنصر مهم وجود دارد : فضیلت و عمل صالح، محبت و معرفت. در دین مسیحیت بر محبت بسیار تأکید شده است.