امكان فلسفه سياسى اسلام
«فلسفه سياسى اسلامى»، در تمايز از «فلسفه سياسى اسلامى» تبيين عقلى آموزههاى دينى در حوزه سياسى است كه چارچوب معرفتى و نظام مفهومى خود را از منابع اسلامى دريافت مىكند.
اين كتاب، شامل مقدمه و مجموعهاى از نشستهاى علمى در خصوص موضوع امكان و عدم امكان معرفتى فلسفه سياسى اسلام است. در مقدمه، ضمن نسبت سنجى ميان دين و فلسفه سياسى، مبانى و ادله قائلين به امكان معرفتى فلسفه سياسى اسلام و عدم آن بررسى شده است. نشستهاى علمى برگزار شده نيز دو گونهاند: يكى، در دفاع از امكان معرفتى فلسفه سياسى اسلام و ديگرى، در نفى امكان معرفتى آن، كه هر دو دسته ديدگاه در اين اثر گزارش شدهاند.
مناسبات اخلاق و سياست در انديشه اسلامى
اخلاق و سياست به عنوان دو مفهوم فربه در حوزه حكمت عملى و در جريان زندگى متغير و پر تكاپوى اجتماعى بشر، نيازمند بازنگرى و تأمل مداوماند. بىشك فهم عوامل تأثيرگذار در ترسيم ارتباط اين دو مقوله بر درك صحيحتر مناسبات اين دو در جامعه امروزين يارى خواهد رساند. در اثر حاضر اهتمام بر آن بوده است تا با بررسى انديشه سه تن از متفكران مطرح در زمينه اخلاق و سياست (محقق سبزوارى، محقق نراقى و امام خمينى) در سه دوره تاريخى، ضمن طرح مباحث و پرسشهاى جدى درعرصه اخلاق و سياست، ميزان موفقيت هر يك از انديشمندان را در ارائه نظم سياسى ـ اخلاقى جديد و تغيير شرايط سياسى ـ اجتماعى موجود مورد ارزيابى قرار دهد و عوامل تأثيرگذار در اين زمينه را معين نمايد.
جرم و گناه
نگاهى به آموزههاى اديان نشان مىدهد كه اگر انسان به كسب معرفت تشويق مىشود، پيش از آن، به پاكسازى اخلاقى موظف مىگردد. پس مسئله تأثير گناه بر معرفت، براى پيروان اديان آسمانى، امرى پذيرفته است. اما آيا در حوزه معرفتشناسى نيز چنين است؟
به رغم اين پندار كه باورهاى ما معمولاً به پشتوانه استدلال اخذ مىشوند، همواره ردّ پاى سرشت عاطفى ـ ارادى ما كه از علايق و احساسات، اميال و خواستهها و آرزوهاى ما شكل مىگيرد، در باورهاى ما به خوبى قابل پىگيرى است.
تأثير گناه بر معرفت در صدد تبيين اين است كه نه تنها آلودگىهاى اخلاقى مىتواند معرفت بشر را به انحراف كشاند، بلكه، به طور خاص، گناه را بايد از مقولات اصلى معرفت شناختى قلمداد كرد.
معرفى و نقد منابع تاريخ عاشورا
واقعه عاشورا در طول تاريخ اسلام به جهات گوناگونى مورد توجه قرار گرفته و پرسشهايى را در پىداشته كه يكى از اساسىترين آنها ميزان اتقان و استحكام دادههاى تاريخى اين واقعه است. پژوهش حاضر با نقد و بررسى منابع مربوطه، در صدد پاسخگويى به آن بر آمده و كوشيده تا راهى پيش روى اهل تحقيق و عاشورا پژوهان قرار دهد.
اخلاق مسيحى
يكى از مهمترين مشكلات در زمينه فلسفه اخلاقِ مسيحى، نحوه تبيين رابطه عقل و ايمان است. در اين ميان، پاسخهاى افراطآميزى براى اين مسئله وجود دارد كه به ارتباط ميان استدلال فلسفى و ايمان مسيحى مىپردازد. رالف مَكينِرنى درصدد است با شيوه توماسىِ معتدل و در عين حال اصيلِ خود رابطه عقل و ايمان را تبيين كند. مَكينِرنى در اخلاق مسيحى راهى را براى تأمل ژرفتر در باب اين مسئله ارائه داده و كمك كرده است تا به پارهاى از مباحث فلسفه مسيحى پى برده شود. اين كتاب مىتواند در گفتوگوى ميان فلسفه مسيحى و فلسفه اسلامى نيز مفيد واقع شود.
رالف مَكينِرنى (1929- ) استاد فلسفه دانشگاه نوتردام است و از وى تاكنون حدود 30 جلد كتاب تحقيقى و شمار بسيارى مقاله علمى درباره فلسفه اخلاق و فلسفه دين و فلسفه سدههاى ميانه منتشر چاپ شده است.
رجال الاشعريين من المحدثين و اصحاب الائمه
رجال الأشعريّين يتناول بالبحث والتدقيق إحدى العوائل و البيوتات الشيعية العريقة في تاريخها الجهادي والوفيّة في عطائها الثرّ؛ وهم الاشعريّون.
و قد سعى المؤلّف إلى الابتعاد عن الإطالة و حشو الحديث، و ذلك باتّباعه اُسلوبا خاصّا، تميّز، بالاختصار و التنسيق و الترتيب الخاصّ، مقدّما للقارئ معلوماتٍ مفيدة و دقيقة و موجزة ـ مضافا إلى مصادر كثيرةٍ مفيدة ـ عن كلّ فردٍ من الأشعريين.
جانشينان پيامبر در پرتو شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد
در خصوص اولين جانشينان رسول خدا صلىاللهعليهوآله كه در متون اسلامى از آنان با عنوان خلفاى راشدين ياد شده، نوشتههاى زيادى، به ويژه در دورههاى اخير پديد آمده است كه هر يك در جاى خود از ارزش خاصى برخوردارند، اما بىگمان هنوز راههاى ناپيموده بسيارى وجود دارد كه گام نهادن در آنها با همه سختىها مىتواند براى اهل تحقيق و دانش، ارمغان هايى به همراه داشته باشد. يكى از پژوهشهاى لازم، نشان دادن نقش آفرينى اينان بر اساس منابع كهن و اوليه و يا چگونگى تصوير آنان در آن منابع، به ويژه در آثارى است كه از اعتبار و اهميت بالايى بهره دارند و بىترديد شرح نهجالبلاغه ابن ابى الحديد به دلايلى چون: شخصيت مطرح نويسنده خصوصاً در ميان شيعيان، ميزان استنادهاى وى به دادههاى پيشتر كه دستهاى از آنها در هجمه مغولان از بين رفتند، و نيز نوع نگاه او به جريانات و وقايع تاريخى و همچنين قدمت كتاب، از اين دسته به شمار است.
قاعده عدالت در فقه اماميه
بحث عدالت از زواياى مختلفى در علوم اسلامى قابل بررسى است. عدالت در علم كلام، علم اخلاق، در سياست منزل، و در سياست مدن با رويكردهاى مناسب مورد بحث قرار گرفته است اصول فقه، عدل و ظلم را به مثابه مصداقى از برخى مبانى خود در عقليات مطرح كرده است، در فقه نيز عدالت فرد در امام جماعت، قاضى، مفتى، ولىّ، وصىّ، كاتب، عامل زكات و... شرط شده است.
اما آيا عدالت و ظلم در فرآيند اجتهاد نيز به كار گرفته مىشود؟ اگر چنين است، مرجع تشخيص مفهوم و مصداق عدل و ظلم كيست؟ عدل و ظلمِ چه زمانى معيار است. نسبت اين عناوين با ادله احكام چيست؟
در كتاب مجموعه گفت و گوهاى قاعده عدالت سعى شده به برخى از اين پرسشها و دغدغهها پرداخته شود و با استفاده از محضر اساتيد حوزه و دانشگاه به آن پاسخ داده شود.
هرمنوتيك و نوانديشى دينى
هرمنوتيك و نوانديشى دينى تأليفى است متعلق به حوزه «جريانشناسى انديشهها» از منظرى فلسفى.
در اين اثر ورود ايدههاى هرمنوتيكى، بويژه هرمنوتيك فلسفى گادامر و تأثير آنها بر پروژه نوانديشى دينى در ايران معاصر مورد بررسى و كاوش قرار گرفته است.
تأليف ياد شده در صدد است به كمك مدلهاى تحليلى مناسب نشان دهد كه گفتمان غالب در ميان نوانديشان مسلمان دهه هفتاد در ايران اسلامى يك گفتمان هرمنوتيكى بوده است و هرمنوتيك فلسفى بهترين امكانات ممكن را براى بسط پروژه نوانديشان ياد شده فراهم ساخته است.
رديف | نام كتاب | نويسنده | موضوع | |
1 | انتظار بشر از دين | محمدامين احمدي | فلسفه و كلام | |
2 | مردمسالاري ديني | مسعود پورفرد | علوم و انديشه سياسي | |
3 | جايگاه عقل در استنباط احكام | سعيد قماشي | فقه و حقوق | |
4 | ايمان گروي | رضا اكبري | فلسفه و كلام | |
5 | كتابشناخت اخلاق اسلامي | جمعي از نويسندگان | اخلاق و تربيت | |
6 | افعال گفتاري | جانآر.سرل/محمد علي عبداللهي | فلسفه و كلام | |
7 | عقل و دل | ويلياموينرايت/محمدهادي شهاب | فلسفه و كلام | |
8 | تحليل تاريخي نشانههاي ظهور | مصطفي صادقي | تاريخ و سيره | |
9 | تعزيرات از ديدگاه فقه و حقوق | قدرتالله انصاري | فقه و حقوق | |
10 | بررسي فقهي – حقوقي پيوند اعضا | اسماعيل آقابابايي | فقه و حقوق | |
11 | حقوق مالي زوجه | فرجالله هدايتنيا گنجي | فقه و حقوق | |
12 | مسائل اخلاقي | مايكل پالمر/عليرضا آلبويه | فلسفه و كلام | |
13 | مباني اخلاق | جورجادواردمور/ غلامحسين توكلي | فلسفه و كلام | |
14 | چالش سياست ديني و نظم سلطاني | نجف لكزايي | علوم و انديشه سياسي | |
15 | مباني، اصول و اهداف سياست خارجي دولت اسلامي | صادق حقيقت | علوم و انديشه سياسي | |
16 | بررسي تطبيقي نظريه ولايت فقيه | شريف لكزايي | علوم و انديشه سياسي | |
17 | شورا در فتوا | حميد شهرياري | فقه و حقوق | |
18 | رويدادهاي تاريخ اسلام | عبدالسلام ترمانيني | تاريخ و سيره | |
19 | نظريه حق الطاعة | رضا اسلامي | فقه و حقوق | |
20 | سيف الامّة و برهان الملّة | ملااحمدبنمحمدمهدينراقي | احياء آثار اسلامي | |
21 | خاستگاه تشيع و پيدايش فرقههاي شيعي در عصر امامان | علي آقانوري | تاريخ و سيره | |
22 | مباني سياست جنايي حكومت اسلامي | جلالالدين قياسي | فقه و حقوق | |
23 | قانونگذاري در نظام جمهوري اسلامي | ابراهيم شفيعي سروستاني | فقه و حقوق | |
24 | مباني مسئوليت مدني قراردادي | سيدحسن وحدتي شبيري | فقه و حقوق | |
25 | جامعهگرايان و نقد ليبراليسم | جمعي از مترجمان | علوم و انديشه سياسي | |
26 | تفسير سورة الفاتحة (ج 1) | جمعي از محققان | احياء آثار اسلامي | |
27 | تفسير سورة الفاتحة (ج 2) | جمعي از محققان | احياء آثار اسلامي | |
28 | تفكر نظري در جامعهشناسي | ويليام اسكيدمور | مطالعات اجتماعي و فرهنگي | |
29 | پژوهشي فقهي در موضوع خبر و نهاد خبرگزاري | جوادفخار طوسي | فقه و حقوق | |
30 | مأخذشناسي فلسفه غرب | حسينعلي رحمتي | فلسفه و كلام | |
31 | مجموعه مقالات شرفالدين (3) | جمعي از نويسندگان | كنگره شرفالدين | |
32 | حق، حكم و تكليف | سيفالله صرامي | فقه و حقوق | |
33 | پيش درآمدي بر مكتبشناسي فقهي | سعيد ضيائيفر | فقه و حقوق | |
34 | تأثير گناه بر معرفت | زهرا پورسينا | فلسفه و كلام | |
35 | عقلانيت و دين | راجر ترينگ/حسن قنبري | فلسفه و كلام | |
36 | نهضت نرمافزاري از نگاه امام خميني (ره) | جمعي از نويسندگان | جنبش نرمافزاري | |
37 | نهضت نرمافزاري از نگاه مقام معظم رهبري | جمعي از نويسندگان | جنبش نرمافزاري | |
38 | مسئوليت مدني در فقه اماميه | محمود حكمتنيا | فقه و حقوق | |
39 | اوضاع سياسي، اجتماعي و فرهنگي شيعه در عصر غيبت صغري | حسن حسينزاده شانهچي | تاريخ و سيره | |
40 | دوازده جانشين | غلامحسين زينلي | فلسفه و كلام | |
41 | برهان وجودي | جاناتان بارنز/احمد دياني | فلسفه و كلام | |
42 | علم، عقل و دين | دِرِكاستينزبي/علي حقي | فلسفه و كلام | |
43 | ملاكات احكام و شيوههاي استكشاف آن | سيد محمدعلي ايازي | فقه و حقوق | |
44 | درآمدي بر روشهاي تبليغي ائمه (ع) | ديّاني/واسعي | تاريخ و سيره | |
45 | معيار بازشناسي احكام ثابت و متغير درروايات (ج 1) | حسنعلي علي اكبريان | فقه و حقوق | |
46 | معيار بازشناسي احكام ثابت و متغير در روايات (ج 2) | حسنعلي علي اكبريان | فقه و حقوق | |
47 | جستاري در باب تمدن غرب | جمعي از نويسندگان | مطالعات اسلام و غرب | |
48 | سيره سياسي و حكومتي پيامبر اعظم (ص) | جمعي از محققان | علوم و انديشه سياسي | |
49 | اخلاق كاربردي | جمعي از نويسندگان | اخلاق و تربيت | |
50 | موسوعه بلاغي (9 جلد) | جمعي از محققان | احياء آثار اسلامي | |
51 | انديشهنامه بلاغي | سيدحسن اسلامي | كنگره بلاغي | |
52 | شناختنامه بلاغي | علياكبر زمانينژاد | كنگره بلاغي | |
53 | بلاغي مفسراً | عليرمضان الآوسي | كنگره بلاغي | |
54 | مجموعه مقالات فارسي كنگره بينالمللي بلاغي | دبيرخانه كنگره بلاغي | كنگره بلاغي | |
55 | مجموعه مقالات فارسي – قرآني كنگره بينالمللي بلاغي | دبيرخانه كنگره بلاغي | كنگره بلاغي | |
56 | مجموعة المقالات المؤتمر العالمي لتكريم العلامة البلاغي | دبيرخانه كنگره بلاغي | كنگره بلاغي | |
57 | چكيده مقالات فارسي و عربي كنگره بينالمللي علامه بلاغي | دبيرخانه كنگره بلاغي | كنگره بلاغي | |
58 | جانشينان پيامبر در پرتو شرح نهجالبلاغه ابنابيالحديد | سيدعليرضا واسعي | تاريخ و سيره | |
59 | رابطه جرم و گناه | سيدصادقسيدحسينيتاشي | فقه و حقوق | |
60 | رجال الاشعريين من المحدثين و اصحاب الائمه | الشيخ جعفر المهاجر | احياء آثار اسلامي | |
61 | معرفي و نقد منابع تاريخ عاشورا | عبدالله حسيني | تاريخ و سيره | |
62 | قاعده عدالت در فقه اماميه | حسنعلي علي اكبريان | فقه و حقوق | |
63 | اخلاق مسيحي | رالفمكينري/محمدسوري،اسماعيلعليخاني | فلسفه و كلام | |
64 | اسلام و حقوق بشردوستانه | دبيرخانه همايش | حقوق بشردوستانه | |
65 | مناسبات اخلاق و سياست در انديشه اسلامي | نجمه كيخا | علوم و انديشه سياسي | |
66 | امكان فلسفه سياسي اسلام | مرتضي يوسفي راد | علوم و انديشه سياسي | |
67 | هرمنوتيك و نوانديشي ديني | جهانگير مسعودي | فلسفه و كلام |