پنج شنبه 28 دی که پای سخنان آیت الله معرفت نشسته بودم، گمان نمی کردم این آخرین سخنرانی ایشان باشد و در روزی دیگر در جوار رحمت حق مأوی خواهد گزید و خبر وفات آن عالم ربانی منتشر شود. در آن روز جمع کثیری از پژوهشگران، که به مناسبت تجلیل از پژوهشگران برتر حوزه دین در سالن همایشهای پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی جمع شده بودند، آخرین سخنان وی درباره قرآن و چگونگی آیات الهی را از وی شنیدند.
نکته آموختنی و قابل توجه در ضمن سخنان ایشان افزون بر نکات علمی قابل استفاده آن بود که او مطلبی را به نگارش در نمیآورد مگر این که چند بار آن را در جمع فضلا مطرح کند. و البته تأکیدی که در ابتدا و اواسط سخنانش بر این موضوع کرد درسی آموختنی بود برای دیگر پژوهشگران که قبل از نگارش و یا حداقل انتشار مباحث خود از فکر دیگران بهره ببرند تا متنی متقن و مستحکم و قابل استفاده ارائه کنند. چنان که آیت الله معرفت به آن معترف بود.
او به واقع، هادی معرفت بود. با این که 76 سال از عمر ایشان میگذشت اما باید گفت حیف که بسیار زود بود برای پرکشیدن.
مختصري از زندگينامه مرحوم آيت الله معرفت
رسا، سرويس فرهنگي _ کتابهاي: التمهيد، صيانت القران و التفسير المفسرون و تاريخ قران از جمله آثار مهم آيت الله محمد هادي معرفت (ره) ، مفسر و دانشمند بزرگ علوم قرآني حوزه علميه قم است. وي پدر شهيد علي معرفت است که در عمليات کربلاي 5 به شهادت رسيد.
آيت الله محمد هادي معرفت (ره) در سال 1349 هجري قمري در شهر کربلاي معلي ديده به دنيا گشود.
وي در سن دوازده سالگي وارد حوزه علميه کربلا شد و دروس مقدماتي، سطح و مقداري از درس خارج فقه و اصول را در محضر مدرسان اين حوزه فراگرفت.
اين مفسر شيعي معاصر، در سن سي سالگي وارد حوزه علميه نجف اشرف شد و از محضر آيات عظام: سيد محسن حکيم، سيد علي فاني، شيخ حسين حلي، ميرزا باقر زنجاني و سيد ابوالقاسم خويي (ره) بهره برد.
او با حضور بنيان گذار جمهوري اسلامي ايران، حضرت امام خميني (ره) در حوزه علميه نجف، در درس ايشان حاضر شد و در سال 1391 هجري قمري به حوزه علميه قم هجرت و در درس خارج اصول حضرت آيت الله ميرزا هاشم آملي (ره) شرکت کرد.
مرحوم آيت الله معرفت همزمان با ادامه تحصيل، به تدريس دروس سطح و تحقيق در مسائل اسلامي نيز اهتمام داشت و مقالات فقهي گوناگوني در مجلات و کنفرانسهاي علمي ارائه کرد.
وي با مشاهده خلأ تحقيقات قراني در حوزه هاي علميه شيعي، همزمان با فقه، به تحقيق و تاليف در علوم قراني پرداخت.
کتابهاي: التمهيد، صيانت القران و التفسير المفسرون و تاريخ قران از جمله آثار مهم آن عالم رباني است.
آيت الله محمد هادي معرفت (ره) پدر شهيد علي معرفت است که در عمليات کربلاي 5 به شهادت رسيد.
آيت الله محمد هادي معرفت (ره) مقارن غروب جمعه، 29 دي ماه بر اثر عارضه قلبي و در سن 76 سالگي در منزل خود در قم بدرود حيات گفت.
فقيهي كه عمرش را صرف كاستن از مهجوريت قرآن كرد
با وجود آنكه آيتالله معرفت در زمينه فقه و اصول در سطح بالايي قرار داشت اما به خاطر غربتي كه براي قرآن احساس ميكرد، تمام هم و غم خود را معطوف به علوم قرآني كرده.
حجتالاسلام مهدوي راد، از نزديكان آيتالله معرفت، با بيان اين مطلب در گفتوگو با «بازتاب» اظهار داشت: ايشان در فقه از مرتبه بالايي برخوردار بودند و شأن فقهي و اصولي بزرگي داشتند و به خاطر مهجوريتي كه از چهل سال پيش و از زمان اقامتشان در نجف، نسبت به قرآن احساس كرده بودند، با نوشتن كتاب «التمهيد» شروع به فعاليت در عرصه معارف قرآن كردند. همچنين با توجه به اينكه احساس ميكردند بحث علوم قرآني در ميان علما و آثار شيعيان جايگاه والايي نداشته و فعاليتهاي چشمگيري در اين رابطه انجام نگرفته، شروع به فعاليت و تحقيق در زمينه علوم قرآن كردند. در حالي كه تا زمان ايشان، هيچ كدام از علما و دانشمندان حوزه، آن هم با سطح سواد فقهي و اصولي ايشان به غير از آيتالله خوئي كه ايشان هم تنها يك جلد تأليف در اين زمينه داشتند، چنين فعاليتهايي نكرده بودند و واقعا بايد گفت اگر ايشان وارد مسائل قرآني نميشد و در زمينه فقه و اصول فعاليت ميكرد، چيزي در اين زمينه كم نداشت.
مهدوي راد همچنين ادامه داد: من در سفرهايم به كشورهاي عربي، زماني كه كتابهاي ايشان به ويژه كتاب «صيانة القرآن عن التحريف» را نشان ميدهم، همه دانشمندان آن كشورها اظهار شگفتي ميكنند.
اين در حالي است كه بسياري از دانشمندان اهل سنت كه ميگويند، شيعيان معتقد به تحريف قرآن هستند، با انتشار اين كتاب و نظريات مستدل آن، از رأي خود برگشتهاند.
به گفته وي، «التمهيد في علوم القرآن» در هفت جلد، «شبهات و ردود» در در يك جلد، «التفسير و المفسرون» در دو جلد و «التأويل» در يك جلد، از كتابهاي ديگري است كه آيتالله معرفت در زمينه علوم قرآن و مسائل مربوط به آن تأليف كرده است.
اما در اين ميان، «التفسير الاثري الجامع» كه بنا بود به تجزيه و تحليل آيات قرآن با استفاده از آيات وارده پرداخته و جامعترين كتاب تفسير ماثور باشد، از جايگاه والايي برخوردار بود كه تنها مجلدات محدودي از آن به چاپ رسيد.
عضو هيأت علمي دانشگاه تربيت مدرس درباره نظريات شاخص آيتالله محمدهادي معرفت در مسائل و علوم قرآني ادامه داد: از معروفترين نظريات ايشان اين بود كه در اين اواخر، معتقد به نسخ آيات قرآن نبودند و اين در حالي است كه ايشان در كارهاي پيش خود، معتقد به منسوخ شدن چند آيه از قرآن شده بودند. همچنين فعاليتهاي ويژه ايشان در زمينه شبهات وارده از سوي معاندان نسبت به تحريف قرآن، از كارهاي شايسته تقدير و مثالزدني آن مرحوم است.
مهدوي راد كه از نزديكترين شاگردان اين مفسر قرآن است، در پايان، يكي از ويژگيهاي ايشان را استقامت ستودني و نشاط وصفناشدني دانست كه در سن 76 سالگي، باز ميفرمود: اگر دعوتهاي مجالس و محافل گوناگون نباشد، من روزي دوازده ساعت كار و مطالعه ميكنم.