امام موسی صدر

یادواره شعر امام موسی صدر، عصر شنبه، 18 مهرماه، با حضور تعدادی از اعضای خانواده ایشان و شعرای ایرانی و خارجی در حوزه هنری برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، در این برنامه رباب صدر، خواهر امام موسی صدر و مدیر مؤسسات امام موسی صدر در لبنان، حورا صدر، فرزند امام و مدیر مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر در تهران، فاطمه صدرعاملی، خواهرزاده امام و همسر مرحوم دکتر صادق طباطبایی و مهدی فیروزان، خواهرزاده و داماد امام موسی صدر حضور داشتند.

برنامه با تلاوتی آیاتی از قرآن آغاز شد و حجت‌الاسلام دکتر حسینیان اجرای برنامه را به عهده گرفت. وی سخنش را با این شعر آغاز کرد:

آسمانم عبای مشکی توست

آمدم تا ستاره بشمارم

ماه من گم‌شده‌ست و من باید

از تماشاش دست بردارم

*

از تو حتّی نیامده خبری

چه کنم این دل پریشان را؟

پی ردّی پس از تو می‌گردم

کوچه پس‌کوچه‌‌های لبنان را

*

از تو یک عمر می‌نویسم و باز

غزل ناتمام، یعنی تو

می‌دمی روح تازه در هر شعر

معجزات کلام یعنی تو

وی به سابقه آشنایی خود با امام موسی صدر اشاره کرد و فعالیت های فرهنگی خود را متأثر از این آشنایی دانست.

برنامه با سخنرانی محسن مؤمنی شریف، رئیس حوزه هنری آغاز شد. وی از شاعرانی که ذوق و هنرشان  را در خدمت ستایش از امام موسی صدر قرار دارند تشکر کرد و گفت: شما مدح کسی را می گویید که اسوه خوبی هاست در روزگار ما و انسان های بسیاری به او تأسی جسته اند. وی تأکید کرد: افتخارات امروز لبنان وام دار امام موسی صدر است.

مؤمنی سخنانش را با یادی از دکتر صادق طباطبایی به پایان برد که چند سال قبل در برنامه شب خاطره این مرکز شرکت کرده بود و خاطره گویی جذابش حاضران را مشتاق شنیدن و ادامه پیدا کردن برنامه کرده بود.

سخنران دیگر این برنامه دکتر عبدالحمید ضیایی بود که توضیحاتی درباره چگونگی برگزاری این یادواره ارائه داد. وی ابتدا گفت: امام موسی صدر نفس مطمئنه ای است که تا ابدالآباد زنده است و از تهمت مرگ مبراست. جان یگانه و محجوبی که فارغ از جناح بندی های سیاسی دل ها را آشفته روی خود و عقل ها را شوریده خوی خودش کرده. امروز جمع شده ایم درباره حیات طیبه جوانمرد مسلمان شیعه ای صحبت کنیم که به جای نزاع و بحث بر سر پلورالیسم صدق که نزاع بیهوده ای است به پلورالیسم نجات فکر می کرد. کسی که فاصله به ظاهر نازدودنی و البته موجود کلیسا و مسجد را حذف کرد و به یگانگی جان انسان ها فارغ از دین و مذهب و نژاد فکر می کرد. وقتی غیاب امام موسی صدر برای ما محسوس تر خواهد بود که ببینیم این قبیل روح های بلند چقدر در جامعه و جهان پیرامون ما کم هستند.

ضیایی در مورد یادواره گفت: فراخوان شعری ارائه شد و استقبال چشمگیری از این فراخوان به عمل آمد. بیش از صد شعر به دبیرخانه یادواره ارسال شد که حدود هشتاد شعر به مرحله نهایی رسیدند. داوری در دو مرحله به وسیله خانم ها وحیده افضلی و تکتم حسینی صورت گرفت.

وی روند داوری این یادواره را متفاوت با برنامه های مرسوم خواند و گفت: برخلاف سنت جشنواره های شعر که همواره برخی چهره های ثابت شرکت می کردند و به دلیل قوت ادبی آثارشان برگزیده می شدند، تلاش شد در این روند تغییری ایجاد شود. به همین دلیل شعرها به سه دسته تقسیم شد؛ یک دسته شاعران شناخته شده، یک دسته شاعران ناشناخته و گروهی هم شاعران فارسی زبان غیرایرانی. تلاش شد داوری ها بر اساس تناسب هر سه گروه انجام شود. و افراد در مقیاس افراد همان گروه سنجیده شوند. بر این اساس بیست شعر برگزیده شد؛ هشت شعر از شاعران گروه اول، شش شعر از شاعران گروه دوم و شش شعر هم از گروه سوم. شعرهایی که به داوران ارجاع شد بدون نام و با کدگذاری بود.

ضیایی ادامه داد: حدود 132 شعر که بخش عظیمی از این ها در همین یادواره ارائه شد و بخشی هم مربوط به جشنواره ای است که قبلا برگزار شده، در هیئت کتابی توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی  و به همت محمد جواد آسمان منتشر شده است.

بعد از صحبت های دبیر هیئت داوران، حجت الاسلام حسینیان خاطره سیمین دانشور از امام موسی صدر را خواند و سپس شعرخوانی آغاز شد و هفت شاعر شعرهایشان را برای حاضران قرائت کردند.

ابتدا وحید طلعت به روی سن آمد شعر خود را با این مطلع خواند:

تو در کجای حادثه هایی که نیستی

در گوشه کدام خفایی که نیستی
...

شاعر بعدی عزیز مهدی از هندوستان بود با این شعر:

رسید از شرق، موسایی، عصای دیگری در کف

امام دیگری، با ربنای دیگری در کف
...

علی فردوسی شاعر برگزیده بعدی بود که شعرش را از حفظ خواند:

قصّه‌ی یعقوب و یوسف، حال ما و حال توست

صبر، بخت ما و زندانی شدن اقبال توست
...

سیدسکندر حسینی، شاعری از افغانستان شاعر دیگری بود که شعرش را ارائه کرد:

چشم‌‌های تو راوی عشق اند، دل من شوق بعلبک دارد

صور و صیدا به شور افتاده، با تو یک حسّ مشترک دارد
...

بعد از شعرخوانی شاعر افغان کلیپی از مرحوم آیت الله سید جلیل جلیلی کرمانشاهی، از دوستان امام موی صدر پخش شد. پس از آن معین شاه ویسی، شاعر کرد، شعری کردی خواند و سپس، حمید تقدیمی از افغانستان با این شعر به روی سن آمد:

کمی از خاطرش در قم، کمی درگیرِ تهران است

ولی انبوهِ غم‌هایش بلندی‌‌های جولان است

پس از این شعرخوانی مهندس فیروزان، خواهرزاده و داماد امام موسی صدر برای سخنرانی به روی سن دعوت شد. وی ابتدا گفت: این برنامه کشفی برای ما بوده که بدانیم چه شوری در جوانان این منطقه نهفته است که ما نمی دانستیم.

فیروزان سخنانش را با مقدمه ای درباره ساحت های مختلف انسان آغاز کرد و بیان داشت: آدمی از سه عنصر عقل، احساس و اراده تشکیل شده که او را از بقیه موجودات مجزا می کند. عقل برای شناخت است، احساس برای دوست داشتن و اراده برای حرکت کردن به سمت مجموعه خوبی ها. عقل از مقوله نظم و ریاضیات است و شهود از مقوله احساس. دامنه شهود بی نهایت است. نظم در عقل می گنجد. قوانین علم ثابت است اما قوانین احساس متغیر است. در علم اغراق نداریم ولی در شهود و احساس اغراق داریم. جلال خداوند از مقوله عقل است و جمال او از مقوله شهود و حس. اگر خداوندی که جامع جلال و جمال است وجود کامل و مطلق است، پس انسانی که قرار است خلیفه چنین وجودی باشد نیز باید چیزی از آن داشته باشد. انسانی در مسیر کمال قرار می گیرد که این دو بال عقل و احساس را با هم پیش ببرد.

وی ادامه داد: امروز یادواره شعری است برای فردی که تعادل بین عشق و عقل است و به این دلیل ماندگار است و در دل من و شما هم عشق می پروراند. وجود اخلاقی امام موسی صدر در دل شاعر انگیزه احساسی ایجاد می کند.

فیروزان افزود: امام موسی صدر خود نیز شاعر است اما قرار نیست شاعرانگی اش بر جنبه های دیگر شخصیتش سایه بیندازد. ایشان می گوید انسانی کامل است که تمام جنبه ها و ساحت هایش رشد کند و به تمام بخش های وجودی اش توجه شود. امام موسی صدر کسی است که تعریفی که از انسان معیار، به عنوان حرکت متکامل رو به رشد داده است، در خودش متبلور است و خود مثال این انسان است. کسی که شخیت درونی و بیرونی اش یکی است، همان حرفی را به مردم می زند که در خلوت خانه اش به فرزندش می گوید.

داماد امام موسی صدر در ادامه خاطره ای از مرتضی طباطبایی، خواهرزاده وی، تعریف کرد و شعر امام درباره همسرش را خواند.

بعد از وی، دکتر زورق، در مورد کتاب منتخب اشعار توضیحاتی داد و تأکید کرد باید مسلمانان را نسبت به ظرفیت تمدنی خود آگاه کنیم و در پی وحدت اسلام باشیم.

آخرین شاعر این برنامه سید احمد حسینی ملقب به شهریار از پاکستان بود. وی به دلیل طولانی بودن شعر انتخاب شده اش، شعر دیگری در مورد امام موسی صدر خواند:

نکند آه، گفتنش سخت است

اینکه خورشید را کجا گم کرد

در ادامه برنامه جوایز بیست منتخب یادواره به آنان اهدا شد. مجری برنامه اعلام کرد این انتخاب رتبه بندی شده نیست.برگزیدگان نهایی«یادواره شعر امام موسی صدر» به این شرح است:

گروه اول

محسن کاویانی، احمدرضا قدیریان، علی فردوسی، فاطمه بیران‌وند، وحید طلعت، رضا یزدانی، مسعودطاهری‌عضد، زهرا شعبانی

گروه دوم

مجتبی صفدری، سیدمحمدصادق آتشی، ایوب شیخی‌زاده، سیدمجید موسوی، احسان نرگسی رضاپور، مصطفی پورکریمی

گروه سوم

سیدنقی عباس ـ هندوستان، سیداحمد حسینی (شهریار) ـ پاکستان، سیدسکندر حسینی بامداد ـ افغانستان، عزیز مهدی ـ هندوستان، حمید تقدیمی ـ افغانستان، معین شاه‌ویسی ـ ایران (شعر کُردی)

 برنامه با رونمایی از کتاب منتخب اشعار «شرح صدر» به وسیله رباب صدر پایان یافت.

حاشیه نوشت:

-         مجری برنامه اعلام کرد اتفاق غریبی است که روحانی مجری برنامه ای باشد و به دلیل علاقه به امام موسی صدر چنین کاری را پذیرفته است.

-         سفیر لبنان در ایران و نماینده دفتر جنبش أمل در تهران و دکتر رویوران چهره های سیاسی این برنامه بودند.

-         علیرضا قزوه، عباس براتی پور، فاضل نظری، علیرضا قزوه، مجتبی رحماندوست، مرتضی ضرابی، عبدالجبار كاكایی از چهره های حاضر در برنامه بودند.

-         به برگزیدگان یادواره از کتاب های مؤسسه نیز اهدا شد.