امام موسی صدر

به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، از مدرسان خارج فقه و اصول حوزۀ علمیۀ قم، در این نشست با اشاره به شخصیت امام موسی صدر و اینکه ایشان در خانواده‌ای نابغه‌خیز به دنیا آمده و در جوانی به لبنان رفته است، گفت: امام موسی صدر انسان بی‌نظیری بوده است و قطعاً نیازمند ستایش ما نیست اما ما به شناخت ایشان نیاز داریم.

وی گفت: من از مطالعه کتاب‌های ایشان به پنج ویژگی رسیده‌ام و سپس به بیان این پنج ویژگی پرداخت.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست ویژگی اول امام موسی صدر را «اعتدال در اندیشه» دانست و به این مسئله اشاره کرد که امام صدر در تفسیر قرآن می‌گوید ما باید نه بیش از متن قرآن عقل‌گرا باشیم و نه بیش از آن، عین‌گرا.

علیدوست دومین ویژگی ایشان را داشتن «نگاه تمدنی و جهانی به تراث اسلامی» دانست و اشاره کرد که شاید اکنون چنین سخنی و چنین نگاهی آسان باشد اما باید توجه داشت امام صدر پنجاه سال قبل چنین نگاهی داشته است.

این مدرس درس خارج حوزه، ویژگی سوم امام صدر را «دارا بودن شخصیت جامع» برشمرد و آن را مولود اعتدال ایشان در اندیشه‌هایش دانست.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست در ادامه، امام موسی صدر را «دارای قدرت بومی کردن مفاهیم تولیدشدۀ دیگران» دانست و گفت: دوران امام موسی صدر دوران رواج تفکر سوسیالیسم بود و آن زمان حتی برخی اسلام‌گرایان می‌گفتند که امام علی(ع) اولین سوسیالیست بوده است، امام امام موسی صدر این مسئله را به خوبی تحلیل می‌کند که در کتاب «رهیافت‌های اقتصادی اسلام» ایشان، بیان شده و بسیار خواندنی است.

وی در بیان ویژگی پنجم امام موسی صدر گفت: امام موسی صدر به صورت کاملاً بی‌طرفانه با مسائل برخورد می‌کرد و تحلیل‌ها و برداشت‌های دقیق خود را ارائه می‌کرد و مثلاً از حدیثی که دربارۀ فقر است، مفهوم نهاد بازنشستگی را استخراج می‌کند.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست، سپس به بررسی مقالۀ «روح تشریع در اسلام» پرداخت و گفت: لازم است بدانیم که این مقاله از چنین شخصیتی و با این ویژگی‌هاست و آن را بررسی کنیم.

وی با اشاره به عنوان کتاب (روح تشریع در اسلام) و مقالۀ امام موسی صدر در این کتاب، گفت: ترجمۀ عنوان این مقاله صحیح نیست و هرچند در داخل و متن کتاب، عبارات خوب ترجمه شده، اما عنوان آن صحیح ترجمه نشده. اصل عنوان «روح الشریعة الاسلامیه» است و در آن بحث «تشریع» نیست، بلکه بحث «شریعت» است و در آن صحبت از بایسته‌های تقنین نیست بلکه صحبت از شریعت بالمعنی الاخص است.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست افزود: امام موسی صدر در این کتاب، دو بحث را مطرح می‌کند: نخست. روح شریعت اسلامی؛ دوم. آسیب‌شناسی قانون‌گذاری در جهان اسلام.

وی در ادامه به پنج موضوعی که امام موسی صدر در این مقاله آن‌ها را مطرح می‌کند اشاره کرد و نخستین آن‌ها را طرح دو سؤال زیر دانست: 1. تفاوت قانون الاهی و قانون بشری چیست؟ 2. شریعت اسلام با داشتن ریشه در امور ثابت و ثابتات چگونه می‌تواند با تحولات نامتناهی جهان کنار بیاد.

استاد علیدوست، موضوع دوم را «بحث آسیب‌شناسی قانون‌گذاری در کشورهای اسلامی» دانست و دربارۀ آن توضیح داد.

وی موضوع سوم را این نکته برشمرد که امام موسی صدر به این موضوع می‌پردازد که ما چه ظرفیتی در تراث اسلامی داریم که آن را پاسخ‌گو کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست، موضوع چهارم در مقالۀ امام صدر را بررسی اصولی در تراث اسلامی دانست که تغییرپذیرند و اساساً برای تغییر آمده‌اند، مانند «المؤمنون عند شروطهم» و به بیان نظر امام موسی صدر در این باره پرداخت.

وی در نهایت، موضوع پنجم را پیشنهاد‌های امام موسی صدر را برای اجرایی شدن ایده‌هایش برشمرد.

این نشست ساعت ده صبح امروز، در سالن کنفرانس مرکز همایش‌های غدیر واقع در قم، با حضور جمعی از پژوهشگران و خانوادۀ امام موسی صدر برگزار شد.