امام موسی صدر

وی افزود : امام موسی صدر در آغاز اجرای استراتژی سیاسی و اجتماعی خود ابتدا به دنبال جوانان شیعه می رود و در همین خصوص لفظ جامعه صالح از بارزترین اصطلاحاتی است که ایشان در مطالب خود به کار می برد.

سریع القلم ادامه داد : به نظر می رسد که امام موسی صدر در مجموع حرکت خود دو هدف عمده را در لبنان دنبال می کند : نخست طرح تفکر اسلامی و مقابله با اندیشه ناسیونالیستی ومارکسیستی و دیگر ارتقاء سطح اجتماعی مسلمانان.

این استاد دانشگاه تاکید کرد : امام موسی صدر معتقد بود که کار سیاسی محتاج تدین و ایمان است و اگر افراد این تربیت را نبینند نتایج حاصل از کار سیاسی آنها تفاوتی با مکاتب دیگر نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه اخلاق اسلامی امام موسی صدر ریشه در جهانبینی اسلامی این شخصیت بزرگ دارد، گفت : من در مطالعات خود به این نتیجه رسیده ام که بسیاری از تعابیر ایشان تاکتیکی نبوده وبه عنوان مثال اگر ایشان کسی را تایید می کردند این به معنای وجود اهداف سیاسی در پس عملشان نبوده بلکه صرفا به خاطر تربیت اسلامی و جهانبینی ایشان انجام می شده است که البته توجه به این موضوع برای شرایط امروز ما بسیار مفید است.

سریع القلم در ادامه با اشاره به لزوم توجه بر رابطه ای که امام موسی صدر بین اخلاق وسیاست ایجاد کرد، افزود : ایشان در واقع فراتر از زمان خود حرکت می کرد و برای طرح دیدگاههای اسلامی و تحقق هدف ارتقای شیعیان از هر رسانه و ارتباطی بهره می جست.

وی ادامه داد : امام موسی صدر در روزنامه لوموند فرانسه مقاله می نوشت و با مسیحیان و پیروان سایر ادیان و گرایشات مختلف در لبنان رابطه داشته و حتی درکلیساها سخنرانی می کرد که این اقدامات از سوی بسیاری از معاصرانش تقبیح می شد اما حرکت امام موسی صدر در این جهت نشان می دهد که ایشان نسبت به اوضاع مسلمانان به یک استراتژی اجتماعی - سیاسی رسیده بود که بر پیروی از آن تاکید داشت.

سریع القلم تصریح کرد : در حقیقت اخلاق برای امام موسی صدر یک تاکتیک نبود. به عنوان مثال اگر یک شخص لیبرال اخلاقی عمل کند این کار را بر اساس منافع خود انجام داده اما خویشتنداری، سکوت و حفظ حدود دیگران از جانب امام موسی صدر عملی بود که با پشتوانه های عقیدتی و اسلامی انجام می شد و این تفاوت عمده یک فرد اخلاقی مسلمان و یک لیبرال اخلاقی است.

این استاد دانشگاه همچنین گفت : معاشرت وسیع امام موسی صدر با سران عرب سفر به آلمان و دیدار ایشان با مقامات آن کشور و حضور در کلیساهای آلمان و معاشرت با روشنفکران در آن دوران موضوعی بسیار ممتاز است و این نشان می دهد که استراتژی امام موسی صدر همواره بر تغییر وضعیت مسلمانان متمرکز بوده است.

وی یادآور شد : نکته بسیار مهم در مطالعه سیره امام موسی صدر این است که ایشان قبل از اینکه کار سیاسی بکنند به کار فکری وعقیدتی پرداخته و سپس به عرصه سیاست وارد شده است. 

سریع القلم ادامه داد : عملکرد امام موسی صدر نشان می دهد که ایشان بر راه پیامبران معتقد بوده و بر این اساس بر معاشرت با تمام مردم و حضور در میان آنها تاکید می کرد.

این استاد دانشگاه افزود : نکته ای دیگر که در خصوص امام موسی صدر باید مورد توجه قرار گیرد نوع مواجهه ایشان با مخالفان است ، توجه کنید که اگر در تفکر لیبرالیستی به مخالف فرصت سخن گفتن و اعتراض داده می شود فقط به خاطر حفظ سامان اجتماعی، تداوم تولید ثروت در جامعه وگردش قدرت و نخبگان است اما وقتی سیره عملی امام موسی صدر را مشاهده می کنیم با سکوت های طولانی ایشان در برابر افراد و جریانات مختلف مواجه می شویم که این برای من به عنوان دانشجوی سیاست که بیش از 300 بیوگرافی را مطالعه کرده ام رفتاری بی نظیر است.

وی تاکید کرد : اینجاست که شما تفاوت بین اخلاق دینی، اخلاق لیبرالی و اخلاق نشات گرفته از نظام های اجتماعی استدلالی را مشاهده می کنید و در می یابید که پایه اخلاق دینی چیزی جز تربیت نیست.

سریع القلم بدگویی نکردن امام موسی صدر از دیگران را از دیگر خصوصیات این شخصیت بزرگ دانست که ریشه در تربیت اخلاقی او دارد و گفت: از سوی دیگر و از نکات بسیار جالب درباره ایشان این است که امام موسی صدر هرگز دچار افسردگی سیاسی نشد و علیرغم تمام مشکلاتی که همواره پیش رو داشت دائما در تعامل با سران کشورها بوده و قطعا این موضوع ریشه در توکل دینی ایشان دارد.

این استاد دانشگاه افزود: از سوی دیگر مشاهده می کنیم وقتی کسی ایشان را آزار می داد، رفتارش تغییر نمی کرد حال بیایید این رفتار را با عملکرد امروز خود مقایسه کنیم.

سریع القلم همچنین گفت: اعتدال امام موسی صدر در مسائل اجتماعی و سیاسی موضوع دیگری است که به اعتقاد بنده ریشه های اخلاقی دارد اما حقیقت آن است که در جوامع خاورمیانه ای هر کس معتدل باشد با مشکل مواجه خواهد شد.

وی توضیح داد: ازآنجا که جوامع خاورمیانه ای، جوامعی هیجانی هستند افراد معتدل در آنها با مشکل مواجه می شوند چرا که در این جوامع همواره به سوی افراد رادیکال چپ یا راست گرایش بیشتری وجود دارد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: به هر حال شخصیت اعتدالی امام موسی صدر در جهانبینی اسلامی ایشان ریشه داشته و هدف این نوع اعتدال گرایی نوعی اثر گذاری ممتد است که از امید، توکل و اخلاق دینی بر می خیزد و این در حالی است که در اعتدال لیبرالی و یا چپ، اصل منفعت است.

سریع القلم در بخش جمع بندی سخنان خود گفت: باید توجه داشت که انسانهای بزرگ تاریخ همواره کسانی بوده اند که با افتخارات خویش از فرصت های زمان به خوبی استفاده می کنند و این خصوصیتی است که به وضوح در امام موسی صدر قابل مشاهده است.

وی افزود: دیگر خصوصیت تمام انسانهای بزرگ این است که همواره یک راز اخلاقی و رفتاری در عملکرد اجتماعی وسیاسی آنها نهفته است و از دیگر سو این افراد همیشه کسانی بوده اند که مفروضات زمان خود را زیر سئوال می برند.

این استاد دانشگاه با اشاره به شرایط دشوار زمان امام موسی صدر تاکید کرد: ایشان در کانون اضداد عمل می کرد و وضعیت جامعه لبنان از سویی و شرایط جامعه کلام اسلام از دیگر سو این موقعیت را تشدید می کرد اما نکته اینجاست که کسی بتواند در کانون اضداد عمل به اخلاق دینی را فراموش نکند  به الگویی برای همه تبدیل می شود.

سریع القلم در پایان سخنانش تصریح کرد: آنچه که باعث اعتبار افراد می شود پیش از دانش آنها اخلاق، روحیات و نظام عملکرد اجتماعیشان است و به هر حال امام موسی صدر الگویی برای همه ماست تا بیاموزیم که پیش از ورود به سیاست باید دوره های تربیتی اخلاقی ودینی را بگذرانیم.