جلسه آبان ماه گروه بانوان انجمن مطالعات سیاسی، پنج شنبه 30 آبان ماه با شرکت جمعی از بانوان دانش آموخته علوم سیاسی در محل انجمن های حوزه تشکیل شد.

در این جلسه فاطمه عطارد، کارشناس ارشد علوم سیاسی، به ارائه مطلب خود درباره «نظر ملاصدرا در باب علمای دربار و حاکمان صفوی» پرداخت. ملاصدرا با پنج تن از حکام صفوی یعنی شاه طهماسب اول، شاه اسماعیل دوم، شاه محمد خدابنده، شاه عباس اول و شاه صفی اول معاصر بوده است.

پرسش اصلی مطرح در بحث وی این بود که ملاصدرا در مقابل علمای دربار و حاکمان صفویه چه اندیشه ای را ابراز و چه رفتاری را در پیش گرفت؟ وی این فرضیه را مطرح کرد که ملاصدرا در مقام اندیشه، حاکمان و علمای دربار را نقد کرد و در مقام عمل، ترک سیاست و دوری از عالمان دنیاپرست را پیشه خود ساخت.

وی ضمن ارائه گزارشی از زندگی و احوال ملاصدرای شیرازی، به انتقادات وی از علمای ظاهر بین و گلایه وی از وضعیت زمانه و بیان اندیشه وی در باب فقه و علم صحیح اشاره نمود. نظر صدرا در باب سیاست و مواردی همچون مدنی الطبع بودن انسان ها و ضرورت اجتماعات مدنی و نوع تعامل صدرا با آنان از دیگر نکات مطرح در جلسه بود.

این عضو انجمن در ادامه به نقد دیدگاه هایی که صدرا را فاقد اندیشه سیاسی می دانند پرداخت. البته از نظر وی، گرچه صدرا در مقام نظر به مباحث سیاسی می پردازد و ورود به سیاست را برای علما جایز می داند، اما در مقام عمل از این عمل بازمی ماند که به زعم وی، این عدم ورود عملی به سبب اندیشه های عرفانی صدرا است؛ زیرا اندیشه های عرفانی با ورود به فضای عمومی سیاسی و اجتماعی مغایر است و صدرا نیز از این امر مستثنا نبوده است.

در پایان، پرسش هایی از سوی دیگر حاضرین مطرح شد که بخش مهمی از آنها ناظر به بخش اخیر مباحث مطرح شده در باب ناهمخوانی اندیشه عرفانی و عمل سیاسی بود. در برخی از این نقدها به سفر چهارمی که صدرا در اسفار ذکر می کند اشاره شد که به معنای پذیرش ورود عملی به عرصه سیاست از سوی صدرا است. همچنین به این مطلب اشاره شد که امام خمینی با وجود عارف بودن به عمل سیاسی نیز مبادرت نمود.

*****

گفتني است بحث آینده جلسه بانوان انجمن مطالعات سیاسی بررسی اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی با حضور نویسنده کتاب «اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی» دکتر مرتضی یوسفی راد، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مي باشد.