به گزارش خبرنگار مهر بیش از 3 هزار هکتار از باغات سیستان در گذشته به کاشت انگور یاقوتی اختصاص داشته است اما خشکسالی های گذشته موجب شد تا خاستگاه این طلای قرمز به دلیل کم آبی و توفان های مکرر به تلی از خاک مبدل شود و بسیاری از باغداران سیستان را از کار بیکار کند.

انگور مهمترین محصول باغی در منطقه سیستان است که ارقام متنوعی از آن شامل انگور یاقوتی قرمز، یاقوتی سفید، فخری، سنگك، امیری، لعل، حاجی عباسی، چشم گاوی، قندهاری، مایه میشو غلامی در این سرزمین یافت می شود.

سرمایه ای که به زیر خاک رفت

نادی میر یکی از باغداران شهرستان زهک که سال های متمادی به کاشت انگور اشتغال داشته است در این رابطه گفت: توفان های شن در طی سال های گذشته تمامی تاکستان ها را در زیر هجوم خود به خاکستر تبدیل کرد و بسیاری از مردم در این شهرستان را به جای تولید انگور به کارهای کاذب و دستفروشی وا داشته است.

وی افزود: اقتصاد و حیات این مردم به همین جریان آب هیرمند است اما این آب در آنسوی مرز به پای بوته های خشخاش می رود و در این طرف ما شاهد زرد شدن بوته های انگور هستیم.

خدابخش رخشانی نیز با بیان اینکه نمی توان بر روی آبیاری تاکستان ها در فصل کشت حساب باز کرد گفت: خشکسالی های مداوم موجب شده است تا کشاورزان محصولاتی را بکارند که خیلی زود بار بدهد و بتوانند آن را هر چه زودتر به بازاربرسانند.

وی افزود: بسیاری از مزارع و باغ های این شهرستان به دلیل خشکسالی و کمبود آب خشک شده است و نمی توان بر روی کاشت انگور حساب کرد و ریسک انجام داد.

وی گفت: روزگاری تمامی اعضای خانواده و حتی دیگر جوانان روستاهای مجاور برای خوشه چینی در این تاکستان ها کار می کردند و نان می خوردند اما در حال حاضر به دلیل کشت اندک این محصول درآمد ناشی از آن جوابگوی یک خانواده هم نیست.

علی بزی یکی از دانش آموختگان بخش کشاورزی نیز در این رابطه گفت: خشک شدن تاکستان ها و باغات میوه در زابل موجب از بین رفتن اتحاد و بی میلی در فرزندان خانواده برای کار بر  سر مزارع شده است.

وی گفت: در حال حاضر به دلیل درآمد اندک در بخش کشاورزی و گران بودن کود،کارگر و وسایل کشاورزی کاشت بسیاری از محصولات به تعداد اندکی از خانواده ها محدود شده است و جوان ها کار های کاذب در شهر را به کار طولانی و طاقت فرسا در باغات ترجیح می دهند.

وی افزود: به همین دلیل کشاورزی بیشتر به افراد مسن و قدیمی منحصر شده است و این افراد نیز به دلیل سنت های بجا مانده از گذشته همان تولید به روش اجداد خود را دنبال می کنند و با زحمت زیادی که می کشند اما محصول چندانی را برداشت نمی کنند و بسیاری از آنها تمایلی به استفاده از روش های جدید کشاورزی ندارند.

وی توصیه کرد: دولت باید با ایجاد صنایع تبدیلی و یا کوتاه کردن دست واسطه ها انگیزه تولید را در بین کشاورزان بالا ببرد.

وی افزود: کشاورزان این منطقه زحمت زیادی برای به ثمر رساندن یک خوشه انگور می کشند اما سود ناشی از این همه زحمت همیشه به جیب دلالان می رود.

وی گفت: یک کیلو انگور در سر تاکستان بیشتر از 2 هزار تومان خریداری نمی شود و با فراوانی این محصول کشاورز باید محصولش را کمتر از هزار توان بفروش برساند در حالیکه همین محصول با رسیدن به بازار زاهدان به فاصله دویست کیلومتر آن طرف تر مبلغ آن به 8 تا 10 هزار تومان می رسد.     

 نابودي باغات انگور

 مدير جهاد كشاورزي زابل نيز با بيان اين كه انگور ياقوتي در منطقه سيستان سابقه 2 هزار و 500 ساله دارد اظهار داشت: بیش از 2700 هکتار از باغات سیستان پیش از این به کشت انگور یاقوتی اختصاص داشت که خشکسالی های 12 سال گذشته موجب از بین رفتن تاکستان ها و در تنگنا گرفتن کشاورزان از نظر اقتصادی شد.

شریف ملاشاهی در این رابطه افزود: انگورياقوتي سیستان زودرس ترين انگوردرسطح كشوراست كه ارديبهشت هر سال برداشت مي شود و بازار مشتری پسندی در سایر استان هاهم چون استان تهران، شیراز و اصفهان دارد.

 وی افزود: از آنجا که اقتصاد و زندگی بسیاری از باغداران سیستان با کشت این محصول رابطه مستقیمی دارد لذا برنامه های ترویجی و تشویقی بسیاری برای احیای باغات در طول سال های گذشته به مرحله انجام رسیده است.

وی اظهار داشت: در این راستا در طی چند سال اخير، باغات جديدي احداث و تهيه قلمه و توليد نهال در شهرستان زابل ايجاد و توليدات آن بين باغداران توزيع شد.

ملاشاهی گفت: این مدیریت برای ایجاد انگیزه در بین باغداران تا کنون نسبت به برگزاری جشنواره های متعددی با عنوان جشن انگور قرمز در سیستان اقدام و از باغداران نمونه تجلیل بعمل اورده است.

وی با بیان اینکه این محصول در شهرستان زهک از تولید قابل توجهی برخوردار است ادامه داد: در همین راستا آموزش باغداران و همچنین استفاده از طرح های نوین آبیاری به منظور کاهش ریسک و استفاده بهینه از منابع آبی در دستور کار قرار گرفت و سعی شد تا وضعیت باغداران به شاخص های قبل از خشکسالی بازگردانده شود.

 ملاشاهی ادامه داد: انگور ياقوتي را از نظر عطر، رنگ و كيفيت بسیار مشتری پسند بوده و نسبت به سایر ارقام دیگر برتری دارد.

وی گفت: با وجود اینکه منطقه سيستان دارای آب و هوایی  گرم، خشك و كم آب است اما اين انگور سازگاري خوبي در منطقه دارد و احیای مجدد باغات و بکارگیری از سیستم های نوین آبیار یمی تواند در همین شرایط کم آبی برای کشاورزان و خانواده های آنها درآمد زا باشد.

باغات انگور در سیستان احیا شده است

 رئيس سازمان جهادكشاورزي سیستان و بلوچستان با بیان اینکه باغات انگور در سیستان مورد احیاء قرار گرفته است اظهار داشت:تولید انگور یاقوتی در این منطقه به 21 هزار تن می رسد.

رضا نجفی در گفتگو با مهر افزود:تا قبل از خشکسالی های سال 1378 در منطقه سیستان  3 هزار هکتار باغ انگور وجود داشت  که متاسفانه به دلیل خشکسالی های مکرر تمامی این باغات از بین رفت.

وی افزود: طرح احیای باغات انگور یاقوتی در سیستان از سال 1381 در دستور کار قرار گرفت و در حال حاضر 2 هزار و 500 هکتار از این باغات در حال حاضر احیاء شده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 2 هزار هکتار از باغات سیستان به کشت انگور یاقوتی اختصاص دارد اظهار داشت: پیش بینی می شود امسال از این میزان سطح زیر کشت بیش از 21 هزار تن انگور برداشت شود.

و ی با بیان اینکه از سال 81 براي توليد نهال انگور ياقوتي در این منطقه تلاش چشمگیری انجام شده است ادامه داد: در مدت 3 سال با ايجاد نهالستان ها و با همكاري كشاورزان این استان از لحاظ توليد نهال انگور به خودكفايي رسيد و حتي نهال انگور یاقوتی به سایر استانها از جمله  خراسان جنوبي، كهگيلويه و بويراحمد ، خوزستان و كرمان صادر می شود.

نجفی افزود : تلاش های کارشناسان بخش کشاورزی  شرايط را به گونه اي رقم زده است كه قريب به 2هزارو500 هكتار از باغات انگور ياقوتي احياء شد و با توجه به بازارپسندي مناسب توليد اين انگور در سطح استان نيز گسترش پيدا كرد.

وی ادامه داد: در حال حاضر نهال موردنياز تاکستان های سیستان در 14 نهالستان در استان با ظرفيت 2 ميليون اصله نهال توليد و تامين مي شود.

انگور یاقوتی خاستگاه انگور های جهان

به گزارش خبرنگار مهرصفت بی دانگی در انگورهای یاقوتی بسیار اهمیت داشته و نقش زیادی در بازارپسندی آنها دارد.

انگورهای بی دانه در واقع حاصل وقوع موتاسیون بوده و خاستگاه این دسته مهم از انگورهای جهان را ایران و افغانستان می دانند و با توجه به موقعیت جغرافیایی سیستان بدون تردید این منطقه از مراکز پیدایش انگورهای بی دانه بوده است.

شواهد باستان شناسی حاکی از قدمت چند هزار ساله کشت و کار و تنوع ارقام انگور در این منطقه، گواه درست و دقیقی بر این ادعاست.

مهمترین ویژگی انگور یاقوتی قرمز سیستان که به آن نقشی ممتاز و بی بدیل می دهد، زودرسی و نوبرانه بودن آن است.

رقم یاقوتی قرمز در شرایط اقلیمی این دشت، هفته اول خرداد ماه قابل عرضه به بازارمصرف است و به دلیل اینکه این زمان از سال مصادف با بروز خلأ میوه  در بازار است این میوه به عنوان میوه های نوبر از بازار مناسبی برخوردار است.

در صورت فراهم شدن زیر ساختهای لازم در چرخه تولید، توزیع و بازاررسانی، این محصول می تواند نقش موثری در بهبود وضعیت معیشتی کشاورزان، اوضاع اقتصادی و اجتماعی منطقه و حتی تأمین بخشی از نیاز کشور ایفا نماید.

تقویم زراعی یاقوتی قرمز در شرایط اقلیمی دشت سیستان شکفتن جوانه ها در 15 اسفند، ظهور خوشه در 25 اسفند، باز شدن گل 15 فروردین، میوه بستن 25 فروردین انجام می شود و همچنین تغییر رنگ حبه 20 اریبهشت و آغاز برداشت 5 خرداد است.

...................

گزارش : فاطمه هاشمزهی گازار