جدیدترین مطالب

گفت‌وگو راهبردی است که در مقاطع و بحران‌های مختلف، همیشه جامعه را حرکت خواهد داد. این موضوع البته به پیش‌فرض‌ها و زمینه‌هایی نیاز دارد که خروج از بحران‌ها و رشد جامعه را میسر خواهد کرد.

به گزارش قدس آنلاین، گفت‌وگو راهبردی است که در مقاطع و بحران‌های مختلف، همیشه جامعه را حرکت خواهد داد. این موضوع البته به پیش‌فرض‌ها و زمینه‌هایی نیاز دارد که خروج از بحران‌ها و رشد جامعه را میسر خواهد کرد.

در زمینه امکان گفت‌وگوی سازنده درباره شرایط موجود جامعه و مسئله حجاب با دکتر «شریف لک‌زایی» دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم صحبت کرده‌ و به واکاوی جوانب گفت‌وگو در جامعه‌ای با حضور اندیشه‌ها و آرای مختلف پرداخته‌ایم.

شرایط موجود در جامعه و تنش‌هایی که بر اثر فضای دوقطبی ایجاد شده چه لازمه‌هایی را برای گفت‌وگوی سازنده ایجاد می‌کند؟

دکتر شریف لک‌زایی:

انگیزه سازی می کرند، لذا انگیزه اصلی من برای ورود به بحث‌های فلسفه سیاسی متعالیه یکی از مشوق‌های اصلی دکتر صدرا بودند. بر خوانش متون اصلی فلسفه سیاسی تاکید داشتند، لذا نشست‌های متعددی را از خوانش سیاسی حکمت متعالیه با حضور دکتر صدرا داشتیم. یک خوانشی از منظر سیاسی از شرح منظومه را شروع کردند. گرچه بارها از ایشان خواسته شد تا خاطرات ایشان را در مراکز علمی قم بیان شود، اما گویا تمایلی نداشتند. همواره دوستان را تشویق می‌کردند که در باب میراث اندیشه سیاسی تحقیقات خود را پیش ببرند و پیشرفت تحقیقات خود را ادامه دهند. در کنار اشراف ایشان بر اندیشه سیاسی غرب، بر تولید فلسفه سیاسی و گفتگو در باب فلسفه سیاسی اسلامی توجه جدی داشتند و از اولویت های کاری ایشان بود. تواضع ایشان در برابر دیگران از جمله فضایل اخلاقی دکتر صدرا بود.

متن پیش‌رو بخش دوم از گفت‌وگوی «فرهیختگان» با شریف لک‌زایی، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره آزادی و اعتراض است. وی در بخش نخست از اعتراض به‌عنوان یکی از پارادوکس‌های مفهوم آزادی نام برد و با استفاده از مباحث شهید مطهری دو رکن آزادی را عصیان و تمرد دربرابر انقیاد و تسلیم ذکر کرد. لک‌زایی آزادی بدون عصیان و تمرد را رکود نامید و ذکر کرد که آزادی بدون انقیاد و تسلیم به هرج‌ومرج منتهی می‌شود. وی همچنین از اعتراض به‌عنوان منشأ حرکت و پیشرفت جامعه یاد کرد و بر لزوم نهادینه شدن آزادی و اعتراض در جامعه تاکید داشت. لک‌زایی معتقد است به این دلیل اعتراضات در جامعه ایران به اغتشاش کشیده می‌شود که تصور معقولی از اعتراض در میان مردم شکل نگرفته است. وی در این رابطه، مسئولیت را متوجه دولتمردان کرد و اظهار داشت: «چه اتفاقی می‌افتد که اعتراض تبدیل به آشوب و شورش می‌شود؟ عدم برخورد صحیح با اعتراض می‌تواند جامعه را چندپاره کند، لذا سهم عمده از طرف قانونگذاران، دولتمردان و سیاستمداران باید اتفاق بیفتد و دولت بتواند مداخله‌اش را در خیلی از امور کم کند و این بتواند به ما در پیدایش اعتراض مسالمت‌آمیز کمک کند.» اکنون ادامه این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.

برخورد غلط با اعتراض می‌تواند جامعه را چندپاره کند
تصور معقولی از اعتراض نداریم

 در طول سالیان اخیر همواره بحث از اعتراض و نهادینه کردن آن در جامعه به رتوریک مسئولان تبدیل شده است، اما بررسی نظری مناسبی درباره امکان تحقق یک اعتراض معقول و سازوکاری برای شنیده شدن آن صورت نگرفته است. از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد میان بحث آزادی و سخن از اعتراض شاهد نوعی پارادوکس هستیم که از سویی آزادی و حق اعتراض مجاز شمرده می‌شود، اما از سوی دیگر امکان تحقق عملی آن وجود ندارد. در گفت‌وگو با شریف لک‌زایی، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره آزادی و اعتراض به گفت‌وگو نشستیم که مشروح بخش نخست آن را از نظر می‌گذرانید. 

گفت‌وگو با کی و درباره چی؟

مهسا رمضانی، خبرنگار

بی‌شک، جامعه‌ای که خود را به «سیاست ‌گفت‌وگو» ملزم می‌کند در گذر از مسائل و بحران‌‌هایش کارآمدتر عمل‌ خواهد کرد. هرچه فرهنگ، «گفت‌وگویی‌تر» شود «وفاق ملی» پررنگ‌تر خواهد شد. «خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» هم در همین راستا صورت‌بندی و تصویب شد. گفت‌وگو مادامی‌ می‌تواند اثربخش شود که در عمل، به یک «سیاست» (policy) منتهی شود. اما «سیاست گفت‌وگویی» چه الزامات و پیش شرط‌هایی دارد؟ این گفت‌وگو باید بین چه گروه‌ها و نهادهایی شکل گیرد تا بتوان مدعی شد اکثریت جامعه را نمایندگی می‌کند؟ و در این گفت‌وگوها قرار است بر سر چه موضوعاتی به توافق و مفاهمه اجتماعی برسیم؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها میزگردی با حضور دکتر کیومرث اشتریان، استاد علوم‌ سیاسی دانشگاه تهران و دکتر شریف لک‌زایی، استادعلوم‌ سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شکل دادیم که در این نشست، اساتید به نکات قابل تأملی اشاره می‌کنند.

ضروت های گفت وگوی ملی؛ گفت و گو باعث کاهش خشونت های اجتماعی می شود / به رسمیت شناختن یکدیگر لازمه شکل گیری گفت وگو است/ وقتی فضا امنیتی شود، گفت وگو آسیب می بیند؛ دکتر لک زایی در گفت وگو با شفقنا

شفقنا- دکتر شریف لک زایی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معتقد است که دلایل مختلفی از جمله سیاسی، اخلاقی، روان شناختی، اجتماعی و حتی مذهبی گفت و شنود را دشوارتر و ناممکن تر کرده است و بیان کرد: در کنار احزاب و جناح ها، بخشی از حاکمیت نیز باعث مسدود شدن باب گفت و شنود می شود. در فضاهای علمی و مراکز علمی نیز گفت و شنود رخ نمی دهد و افراد و گروه های علمی بیشتر به صورت بسته و درون گروهی عمل می کنند و فعالیت های علمی معمولاً بدون پیشینه و بدون نقادی طرح می شود. افزون بر این که تأثیر پذیری از مراکز علمی غرب نیز مطمح نظر قرار می گیرد و باعث انسداد می شود. بنابراین دلایل مختلفی می توان طرح کرد که شاید مهم‌ترین آن سیاسی باشد اما دلایل اخلاقی و روان شناختی و اجتماعی و حتی مذهبی نیز وجود دارد که گفت و شنود را دشوارتر و ناممکن تر می سازد.

متن گفت وگوی شفقنا با دکتر شریف لک زایی را می خوانید:

شریف لک زایی، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی:
من چند مطلب را به‌عنوان مقدمه می‌گویم و بعد سراغ حکمت سیاسی متعالی و حکمت مدنی سیاسی متعالی می‌روم. 
نکته اول درباره استاد علیرضا صدرا و تجربه تاسیس نهاد توسط ایشان است. فکر می‌کنم این تجربه، تجربه بسیار مهمی است. هم تجربه مشارکت در تاسیس دانشگاه تربیت مدرس و هم در حوزه علمیه قم تجربه تاسیس موسسه آموزش عالی باقرالعلوم(ع) که بعدا تبدیل به دانشگاه باقرالعلوم شد. به نظرم در آنجا اهداف و جهت‌گیری‌هایی که آقای دکتر و تیم‌شان داشتند، قابل‌توجه است و خیلی اهمیت دارد که حتی در آسیب‌شناسی مراکزی که ایشان در تاسیس آنها مشارکت و حضور مستقیم داشتند، دقت شود. ما باید درمورد این تجربه‌ها گفت‌وگو کنیم و این بحث‌ها مکتوب شوند، بنابراین یک بخش از کار دکتر صدرا تاسیس نهاد و مشارکت در تاسیس نهادهای علمی بوده است. البته در تجربه ریاست موسسه کار و تامین اجتماعی هم به‌نوعی این مجموعه را پرورش دادند و بنیانگذاری مجدد و کارآمدی از آن ارائه کردند. پی‌ریزی‌های بعدی ایشان خیلی مهم بوده که بتوانند آن را به یک موسسه کارآمد و اثر بخش تبدیل کنند، لذا این اقدام هم دارای تجربه مهمی است. 
واقعه اخیر مصداقی از ضعف حکمرانی در ساختار سیاسی است

محمدحسن امانی، خبرنگار:یازدهمین نشست از سلسله گفت‌وگوهای انتقادی موسوم به ارغنون خرد، چهارم آبان با حضور جمعی از اساتید جامعه‌شناسی و علوم سیاسی ازجمله رضا غلامی رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، لیلا فلاحتی استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، سید‌عبدالامیر نبوی عضو هیات‌علمی موسسه‌ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، بهاره آروین عضو هیات‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت‌مدرس و سیدمهدی ناظمی قره باغ پژوهشگر فلسفه، در محل موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد. در این نشست چهار سوال اصلی پیش روی اساتید قرار گرفته بود. متن زیر، پاسخ‌های این اساتید به سوالات چهارگانه است که در ادامه می‌خوانید. در قسمت اول متن پاسخ‌های مکتوب رضا غلامی به پرسش‌های یادشده را خواهید خواند و در قسمت دوم اظهارات دیگر اساتید را از نظر می‌گذرانید.

لک زایی می‌گوید: صدرا علاوه بر این که به منابع اندیشه سیاسی در ایران، اسلام و غرب اشراف کاملی داشتند، از دوران جدید هم غافل نبودند و در آثار ایشان دائم مقایسه‌ای بین اندیشه‌های سیاسی ایران و اسلام و اندیشه‌هایی که در غرب وجود دارد انجام شده و به مکاتب مختلفی که در این حوزه وجود دارند با این نگاه مقایسه‌ای پرداخته‌ شده است.
 
از اشراف تا نوآوری
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): چهارم آبان 13401 علیرضا صدرا پژوهشگر، سیاستمدار و استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دار فانی را وداع گفت. مرحوم صدرا در دوران حیات خویش در عرصه‌های گوناگون علمی و اجرایی فعالیت‌های موثر و مهمی داشتند، اندیشه‌های او به ویژه در عرصه فلسفه سیاسی قابل تامل و بررسی است.
  شریف لک‌زایی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد شخصیت علمی و دانشگاهی مرحوم صدرا به ایبنا می‌گوید: دکتر صدرا از اساتید بزرگوار ما در دوره‌های مختلف تحصیل علوم سیاسی به ویژه کارشناسی و کارشناسی ارشد بودند. در دوران تحصیل من در دانشگاه باقرالعلوم برای کارشناسی نیز لازم به دفاع از پایان‌نامه بود که ایشان به عنوان استاد راهنما در این امر حضور داشتند و دوره ارشد هم در پایان نامه من نقش مهمی ایفا کردند.
طبیعتا یک بخش از کارهای دکتر صدرا را باید در زمینه تاسیس نهاد در حوزه علوم سیاسی مورد توجه قرار داد؛ برای مثال ایشان از جمله افراد تاثیرگذار در تاسیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) بوده‌اند و در این حوزه کارهای مختلفی انجام داده‌اند.

او نیز گذشت از این گذرگاه
و آن کیست که نگذرد از این راه

دکتر علیرضا صدرا نیز روی در نقاب خاک کشید و آسمانی شد.
او را از آغاز دوران نمایندگی مجلس چهارم می شناختم شخصیتی فهیم و فروتن و توسعه اندیش داشت و همواره در فکر آینده ی بهتر و پیشرفت و تعالی دزفول بود.
نگاه بلند و ملی او ، روحیه مردمی و فروتنانه او ، تعامل سازنده با تمام گروه ها و جریان های فکری از او شخصیتی بسیار موجه و دوست داشتنی ساخته بود.
دکتر صدرا از چهره های کم مانندی بود که با ذهنی گشوده و آغوشی باز با هر دیگری برخورد لطیف و گرمی داشت و با رواداری و احترام ، اندیشه های متفاوت و متکثر را برسمیت می شناخت.
صدرا اهل گفتگو بود در کلام و کردارش گوهر صداقت و خلوص تجلی بارزی داشت.
به ظرفیت های علمی و سرمایه های فرهنگی دزفول بسیار باورمند بود و توسعه شهرستان را در سایه همدلی و هم پذیری همه ی نیرو ها و جریان های دلسوز می دانست.
دکتر صدرا اگرچه به خاطر اشتغال در دانشگاه تهران در پایتخت می زیست اما هرگز مردم شهرش را فراموش نکرد.
او شخصیتی علمی و منشی اخلاقی داشت و با زندگی ساده و سالم هرگز گرفتار قدرت و ثروت نگردید.
مردم دزفول بواقع انسانی بزرگ و چهره ای فرهیخته و محبوب را از دست دادند و البته خاطره و خدمات ارزشمند او همیشه بیادماندنی خواهد بود.
خداوند روح این مومن وارسته را مشمول الطاف خود گرداند و به بازماندگان و دوستانش صبر و آرامش عطا نماید.