عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اینکه حداقل زیرساخت های لازم برای تحقیق در حوزه های مختلف من جمله علوم سیاسی وجود ندارد، گفت: غالب تصمیم گیرندگان مراکز علمی، دانشگاهی و پژوهشی علوم انسانی در حوزه علوم انسانی تخصص ندارند و تحصیل نکردند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شریف لکزایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که محققان و پژوهشگران رشته علوم سیاسی در کشور با چه مشکلاتی روبرو هستند، آیا محققانی که در مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه ها فعالیت دارند مشکلات کمتری دارند یا نه؟!، گفت: بعید می رسد که مشکلات پژوهشگرانی که در مراکز تحقیقاتی فعالیت می کنند از دیگر محققان کمتر باشد، این امر به ذهنیت مدیرانی که این مراکز را اداره می کنند بر می گردد، طبیعتا این ذهنیت وقتی بسته باشد هرجایی که وجود داشته باشد فضای محدودی را برای محققان و پژوهشگران،اساتید وکلا صاحب نظران ایجاد می کند. این مشکل هم در مراکز پژوهشی و هم در دانشگاهی وجود دارد.
نویسنده کتاب آزادی سیاسی در اندیشه آیت‌الله مطهری و آیت‌الله بهشتی در ادامه سخنانش افزود: بخشی از مشکلات حوزه علوم و اندیشه سیاسی به مراکزی که متصدی این حوزه هستند مربوط می شود، طبیعتا محدودیت های خاصی هم دارند و محدودیت های خاصی را هم ایجاد می کنند؛ متأسفانه ذهنیت حاکم بر این مراکز، ذهنیت درستی نیست. مجموعه های مدیریتی عمدتا با محدودیت هایی مواجه هستند که این محدودیت ها هم محدودیت های ساختاری و نرم افزاری است.
وی با بیان اینکه علی القاعده یک سری مشکلاتی هست که درسراسرایران یکسان است که همه محققان واندیشمندان با آن روبرو هستند، اظهار داشت: البته به نسبت ممکن است این مشکلات در شهرها و مراکز مختلف کم و زیاد باشد. مثلا در قم بیشتر و در تهران کمتر باشد یا بالعکس در شهرستانها هم همینطور. منتها نگاه و ذهنیتی که وجود دارد متأسفانه یک ذهنیت بسته و محدودی است که در خیلی از موارد فارغ از نوآوری و ابتکار است.
نویسنده کتاب آزادی و دانش درادامه گفت : محققی که نوآوری دارد حمایت نمی شود، اگر نگاه جدیدی وجود دارد مقاومت ها زیاد هست و به صورت کلی محدودیت های ذهنی پنهان و آشکار در سر راه محققان وجود دارد که به عنوان موانع تلقی می شود که طبیعتا در حوزه نشر این گونه اندیشه ها و افکار و آثار هم تأثیرش را بر جای می گذارد.
وی با بیان اینکه فراهم شدن زیرساخت ها من جمله تهیه وفراهم شدن زیرساخت های متون مربوط به علوم سیاسی هم مهم است ؛ بیان کرد: طبیعتا دربخش ها و گرایش های مختلف می توان این نکته را مورد توجه قرار داد مثلا در بحث فلسفه سیاسی زیرساخت های فلسفی ما باید از یک پشتوانه قوی برخوردار باشد. حداقل باید آثار فیلسوفان درجه اول در اختیار محققان باشد. این موضوع به عنوان حداقل و اولیه است که اولویت کار محقق علوم سیاسی است که در حوزه فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی کار می کند. طبیعتا به همین منوال کسی که در فقه سیاسی کار می کند آثار فقیهان باید در دسترس باشد همچنین در حوزه کلام سیاسی، اخلاق سیاسی، عرفان سیاسی و غیره نیز همین طور. این یک مشکل عمده است که در کشور وجود دارد.
نویسنده کتاب بررسی تطبیقی نظریه‌های ولایت فقیه با بیان اینکه به رغم تأکیدی که صورت می گیرد که حوزه علوم سیاسی باید متحول شود اما هنوز زیرساخت های لازم وجود ندارد، اذعان کرد: فاقد زیرساخت های لازم برای این کار هستیم. طبیعتا باید مراکزی سامان پیدا کنند برای اینکه این زیرساخت ها را تأمین کنند. نمی توان این انتظار را از محققان داشت که در حوزه فلسفه سیاسی نوآوری داشته باشد و نظریه پردازی بکند و به مشکلات جامعه اشاره بکند و راه حل هایی از منظر فلسفه سیاسی ارائه دهد اما هنوز زیرساخت های لازم در اختیارش نباشد.
وی با تأکید بر اینکه متأسفانه امروزه آثار فارابی به عنوان بزرگ ترین فیلسوف سیاسی جهان اسلام در اختیار وجود ندارد نه اصل عربی آن و نه ترجمه آن، گفت: آثار دیگر فیلسوفان و متفکران ما نیز همین گونه است. اینها به عنوان نقطه های آغازین و اولیه باید وجود داشته باشد. تحول وقتی ایجاد می شود که زیرساخت ها وجود داشته باشد اما هنوز حداقل زیرساخت های لازم وجود ندارد. نیازهای اولیه یک محقق، پژوهشگر و استاد در حوزه مربوطه تأمین شود که چنین چیزی وجود ندارد.
مؤلف کتاب توزیع ومهار قدرت درنظریه ولایت فقیه گفت: به جشنواره فارابی پیشنهاد دادم که سرمایه گذاری کند آثار فارابی را منتشر کند تا در دسترس قرار گیرد تا به تدریج ترجمه فارسی آن هم تهیه شود. برخی از آثار فارابی هنوز در ایران چاپ نشده بلکه درسایر کشورها چاپ شده است. این خیلی عجیب است که ما که ادعای دانش های معنایی و فرهنگی را داریم کمترین کارها را در این حوزه انجام دادیم، حتی در برخی از مواقع می توان گفت که کاری انجام نشده است. برخی از کارهایی که انجام گرفته کارهایی با انگیزه های شخصی بوده حتی در بسیاری از مواقع حتی با هزینه های شخصی انجام شده است.
لکزایی در پاسخ به این سؤال که وضعیت آثار ترجمه ای علوم سیاسی چگونه است، اظهار داشت: اکنون ترجمه هایی در کشور منتشر می شود که لازم است ساماندهی در این حوزه صورت گیرد البته نه به این معنا که مرکزی شکل بگیرد بلکه افراد متخصص هر رشته وارد این حوزه شوند و به ترجمه بپردازند و این آثار را در اختیار جامعه علمی قرار دهند. اکنون خیلی از ترجمه های موجود توسط افراد غیر ذیصلاح انجام می شود و بنابراین اشتباهات فراوانی در ترجمه ها وجود دارد که این کارها راه تعامل درست را با اندیشه های غربی و علوم سیاسی غربی می بندد و اصولا ما را به اشتباه می اندازد.
نویسنده کتاب آزادی در پایان سخنانش بیان کرد: طبیعتا در این حوزه هایی که بیان شد اقدام هایی انجام گرفته و نمی توان آنها را نادیده گرفت کارهای با انگیزه بالا انجام شده که نقطه امیدی را زنده می کند و نوید می دهد اما مجموعه دستگاه های فرهنگی کارهای مهمی در این حوزه انجام ندادند مثلا شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مهم ترین نهاد فرهنگی کشور کدام اقدام عملی را در حوزه فرهنگی انجام داده است؟! نتیجه لازم از دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی حاصل نمی شود چون غالب تصمیم گیرندگان این مراکز اصلا در حوزه علوم انسانی تخصص ندارند و تحصیل نکردند. اینها آسیب می زند و باعث می شود که دور خود بگردیم و به جایی نرسیم.