گپ و گفت

وی ادامه داد: به عقیده من به مفهوم وحدت باید از زاویه و منظر سبک زندگی نگاه کنیم و اینکه چگونه در عین حفظ اصول و مبانی می‌توان همزیستی مسالمت‌آمیز را برقرار کرد.
شریف لک‌زایی اظهار کرد: در این راستا باید بتوانیم به گونه‌ای تعامل کنیم که یک جامعه یکپارچه و همبسته‌ای را شکل دهیم به نحوی که جامعه بتواند از این تفاوت‌ها و اختلافات برای زندگی جمعی مسالمت‌آمیز استفاده کند و با لحاظ این ظرفیت‌ها و امکنات بتوان جامعه را ارتقا داد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی عنوان کرد: لذا می‌توان گفت وحدت در اهداف شکل می‌گیر؛. اهدافی که مبتنی بر جهات توحیدی و الهی است. بنابراین جوامع اسلامی با اتخاذ جهت‌گیری‌های کلان و کلی همسو با هم می‌توانند براساس اهداف مشترک فضایی را فراهم کنند که همزیستی مسالمت‌آمیز اتفاق بیفتد.

ضرورت ایجاد فضای همزیستی مسالمت‌آمیز برای حرکت به سمت وحدت

وی درباره تبعات ایجاد این فضای همزیستی در جهان اسلام گفت: در اثر ایجاد چنین فضایی جامعه به سمت انسجام و یکپارچگی حرکت خواهد کرد، استبداد‌ستیزی و استعمار‌ستیزی رخ خواهد داد، به تحقق عدالت و آزادی در جامعه کمک می‌شود و با فقر، فساد و تبعیض اجتماعی و سیاسی مبارزه صورت می‌گیرد.
شریف لک‌زایی ادامه داد: اینکه فقر از بین برود و به تحقق آزادی و عدالت در جوامع اسلامی کمک شود از نقاط مشترک است که می‌تواند زمینه‌های تفاهم و تعامل را فراهم کند. اینکه ما بتوانیم در کنار هم با فرض همه تفاوت‌هایی که داریم در رفع مشکلات و دشواری‌های جامعه به یکدیگر کمک کنیم و موجب ارتقای مادی و معنوی جامعه خود شویم از معیارها و مصادیق مشترکی است که می‌تواند به تحقق وحدت اسلامی کمک کند.
وی تأکید کرد: بنابراین در نگاه من وقتی صحبت از وحدت می‌شود نوعی وحدت عملگرایانه است که براساس اهداف تعریف می‌شود و البته مبتنی بر نگرش الهی و توحیدی است و براساس این نگرش حتی می‌توان زمینه وحدت بین ادیان الهی را فراهم کرد.
این پژوهشگر مسائل سیاسی اضافه کرد: زیرا ادیان الهی هم به توحید باور و اعتقاد دارند و لذا این نوع نگرش به وحدت می‌تواند یک نقطه ثقل و قابل اتکا باشد تا مواجهه منطقی با واقعیت‌های موجود صورت بگیرد و به جای اینکه جامعه از این تفاوت‌ها دچار شکاف و گسستگی اجتماعی شود، ارتقا پیدا کند و همبستگی اجتماعی شکل بگیرد.
وی تصریح کرد: به عبارتی باید از تفاوت‌ها و تنوعات برای ارتقا جامعه استفاده کرد تا بتوانیم از همفکری، هم‌اندیشی و هم‌فهمی یکدیگر در بحث اهداف مشترک بهره‌مند شویم به نوعی که منافع جامعه اسلامی و مسلمانان لحاظ شود و منجر به رشد جامعه اسلامی گردد.

مهمترین الزم وحدت اسلامی احترام به مقدسات یکدیگر است

لک‌زایی درباره امکان تحقق وحدت اسلامی در شرایط تنازع‌آمیز ایدئولوژیک، مذهبی و سیاسی امروز جهان اسلام گفت: وضعیت موجود نشان‌دهنده مشکلات و دشواری‌های زیادی است که قابل انکار نیست. اگر الزامات وحدت مورد توجه قرار نگیرد طبیعتا حل مشکلات در سمت وسوی درستی پیش نخواهد رفت و همین مشکلات حتی تعمیق می‌یابد و ناهمبستگی اجتماعی بین مسلمانان روز به روز بیشتر هم خواهد شد.
مدیر گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآور شد: این الزامات در مرحله اول بیشتر به مقدسات مذاهب ارتباط می‌یابد. یعنی اینکه هر مذهب و مکتبی مقدسات مذهب دیگر را مورد هتک قرار ندهد. این مسئله را رهبران، مراجع و علمای ما بارها مورد تأکید قرار داده‌اند و حتی فتواهایی نیز برای حرمت هتک مقدسات سایر مذاهب صادر شده است.

امام موسی صدر و تجربه همزیستی مسالمت‌آمیز و محترمانه مذاهب و طوایف با یکدیگر

وی خاطرنشان کرد: به عقیده من این الزام اولیه برای همه مذاهب اسلامی در جهت تحقق وحدت است؛ به عبارتی اختلاف نظر میان مذاهب نباید باعث شود به مقدسات مذاهب اهانت شود. به عنوان نمونه توجه به سیره و اندیشه امام موسی صدر یک تجربه ارزشمند و آموزنده برای ماست. ایشان به لحاظ نظری هم آموزه‌های شیعی را رشد و گسترش می‌دهد و شیعیان را به لحاظ باورها و نگاه‌های اعتقادی ارتقا می‌دهد و از آن سو بیشترین سطح همکاری را با سایر مذاهب، ادیان و طوایف موجود در لبنان دارد.
شریف لک‌زایی با بیان اینکه امام موسی صدر در این راستا بحث احترام، اعتماد و اطمینان متقابل را مطرح کنند، گفت: به نظر من این موضوع نکته بسیار مهمی است که می‌تواند دیدگاه‌ها و مذاهب را، نه اینکه به هم نزدیک سازد، بلکه کنار هم قرار دهد تا بتوان از ظرفیت همگی آنها استفاده کرد.

وی تصریح کرد: همین که فضای گفت‌وگوی احترام‌آمیز میان مذاهب و مکاتب مختلف در جهان اسلام ایجاد شود امکان تحقق وحدت نیز وجود دارد اما اگر ما به این الزام مهم وحدت ملتزم نباشیم و به مقدسات همدیگر اهانت کنیم، نمی‌توان کمکی به تحقق وحدت کرد.

نقش چرخش مسالمت‌آمیز قدرت در کشورهای اسلامی و بسترسازی برای وحدت

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره وجود حکومت‌های استبدادی در برخی کشورهای اسلامی به عنوان یکی از موانع وحدت و رابطه میان حرکت مردم کشورهای اسلامی به سمت مردم‌سالاری و افزایش امکان تحقق وحدت گفت: شاید بتوان میان این دو مقوله ارتباطی غیر مستقیم برقرار کرد. اگر جریان‌های موجود در جهان اسلام به ویژه در عرصه سیاسی بتوانند با یکدیگر گفت‌وگو کنند و چرخش قدرت به صورت مسالمت‌آمیزی اتفاق بیفتد، فکر می‌کنم راه روشن است و در فضای مذهبی نیز از این طریق می‌توان جوامع و دولت‌ها را به هم نزدیک کرد.
وی افزود: به اعتقاد من اگر در جوامع اسلامی فضای دموکراتیکی حاکم شود و جریانات و گروه‌ها آزادانه با یکدیگر گفت‌وگو کنند و نقل و انتقال قدرت براساس نظر و عقیده مردم به شکل مسالمت‌آمیز انجام شود طبیعتا فضا برای کسانی که دیدگاه‌های افراطی دارند فراهم نمی‌شود و نگاه‌های افراطی در این فضا تضعیف و نگاه‌های تقریبی، که گفت‌وگو محور است، تقویت می‌شوند.
لک‌زایی با اشاره مجدد به سیره امام موسی صدر گفت: جالب است بدانید امام موسی صدر در لبنان در نامه‌ای که به مفتی اهل سنت لبنان می‌فرستد مواردی را برای انجام بحث و گفت‌و‌گو مطرح می‌کند تا نقطه مشترکی برای نزدیک شدن و تقریب ایجاد شود و در این راستا مواردی مانند اذان، رؤیت هلال ماه و نماز عید را مطرح می‌کند که اینها پایه گفت‌وگو قرار بگیرد و بتوان از این مسیر موارد دیگر را نیز در ادامه مورد بحث قرار داد تا به یک نقطه نظر مشترک رسید.
وی تأکید کرد: به هر حال اگر دیدگاه‌های مختلف در جهان اسلام با یکدیگر صحبت کنند هم می‌توان به نظام سیاسی کمک کرد و هم نظام سیاسی مبتنی بر ابعاد دموکراتیک می‌تواند به فراهم ساختن ابعاد دیگر گفت‌وگو میان مذاهب و جریان‌های موجود در جهان اسلام کمک کند و این کمک‌رسانی متقابل جهان اسلام را از فضاهای افراطی و تندروانه دور می‌کند و به تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز کمک خواهد کرد که نتیجه نهایی آن بهره‌برداری از ظرفیت‌های نهفته جهان اسلام خواهد بود که می‌توان از این ظرفیت برای تأثیرگذاری در فضای جهانی بهره برد.

رابطه تمرین گفت‌وگوی محترمانه جریان‌های سیاسی در داخل با ایجاد وحدت در جهان اسلام

لک‌زایی درباره ضرورت ایجاد الگویی در داخل کشورهای اسلامی از جمله کشور خودمان برای وحدت و گفت‌وگو میان احزاب وجریان‌های سیاسی و اجتماعی بدون تکفیر و توهین یکدیگر به عنوان گام آغازین وحدت در جهان اسلام گفت: این مسئله نیاز به تمرین و آموزش دارد. وقتی به فضای انتخابات وارد می‌شویم می‌بینیم که چندین حزب و گروه اعلام موجودیت می‌کنند. اینها تا الان کجا بودند؟ چه کردار، منش و رویکردی دارند؟ چه سابقه‌ای دارند؟ این مسائل نشان می‌دهد ما هنوز آموزش ندیده‌ایم و از دل جامعه حرکت نکرده‌ا‌یم.
وی اظهار کرد: لذا این مسئله نیاز به گفت‌وگو، آموزش، برنامه‌ریزی و تأکید و تصریح بزرگان دارد. متاسفانه در کشور ما الزامات گفت‌وگو که برخورداری از سعه صدر لازم است وجود ندارد و جریان‌های سیاسی و اجتماعی به همدیگر احترام نمی‌گذارند. عدم پذیرش و رد صحبت‌های یکدیگر از سوی جریان‌ها می‌تواند محترمانه باشد و با ادبیات منطقی و خردمندانه می‌تواند صورت بگیرد و حتما نباید این رد و نقدها در فضای تنش‌زا و همراه با تهمت و افترا باشد.
شریف ‌لک‌زایی در پایان اظهار کرد: به عقیده من، ما باید آموزش ببینیم تا بتوانیم به صورت دوستانه و محترمانه دور یک میز بنشینیم و با همدیگر صحبت کنیم و یکدیگر را نقد کنیم و این نیاز ما هم در فضای سیاسی و هم در فضای فکری و معرفتی است. معتقدم این حلقه‌ها و فضاها در جامعه فراهم نشده است یا خیلی کمرنگ است و لازم است به این سمت و سو حرکت کنیم.   ‌