به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) وحدت حوزه و دانشگاه یکی از آرمانهای والای انقلاب اسلامی به ویژه در حوزه فکری و فرهنگی بود که متاسفانه تا به امروز در سطح و تراز انقلاب اسلامی تحقق پیدا نکرده و آثار و برکات آن به شکل شایسته و ملموس در سطح جامعه بروز و ظهور نیافته است. از طرفی وحدت این دو نهاد مهم نه تنها در داخل کشور بلکه میبایست در سطح جهان اسلام نیز به وقوع پیوسته تا آثار مهم ان از جمله تکثیر گفتمان اسلام ناب و حقیقی و به انزوا رفتن گفتمان اسلام تکفیری و داعشی به منصه ظهور برسد و جهان اسلام را از آفات تفکر خشن، افراطی و متحجر تکفیری و وهابی برهاند.
لذا در این راستا گفتوگویی با دکتر شریف لکزایی، عضو هیئت علمی گروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، صورت گرفته است که به شرح ذیل است:
ایکنا: یکی از انتقادات به مسئله وحدت حوزه و دانشگاه، شعاری باقی ماندن آن و بروز و ظهور نیافتن آثار این پیوند مبارک در جامعه به ویژه در حوزه فرهنگی است. به اعتقاد جنابعالی در شرایط امروز که دنیای اسلام در حال گذار از بحران داعش به عنوان نماد تفکر افراطی و خشن به نام اسلام است وحدت حوزه و دانشگاه و پیوند نهادهای دینی و علمی نه فقط در سطح ایران بلکه در سطح جهان اسلام، با هدف برپایی یک جهاد فکری و فرهنگی برای منزوی ساختن و مطرود کردن این تفکرات افراطی در وهله اول تا چه حد ضرورت و در وهله بعدی تا چه میزان امکان عملیاتی شدن دارد و می تواند یکی از نمودهای وحدت حوزه و دانشگاه تلقی شود؟
ضرورت این مسئله روشن است. درواقع یکی از امکانها و فضاهایی که می توان تفکرات افراطی و خشونتطلب در جهان اسلام را منزوی کرد ارتباطات علمی و فرهنگی میان متفکران و صاحب نظران با سلایق مختلف در جهان اسلام است. درواقع هم گفتوگو و نشستن بر سر یک میز اهمیت و ضرورت دارد و هم اینکه این نشست و برخاستها و گفتوگوها قطعاً به نتایج عملی و عینی منتهی میشود و تأثیرگذار است. رویکرد گفتوگو اگر در پیش گرفته شود زمینه نزدیکی بیشتری را فراهم میکند و بستر خشونتورزی و خشونتطلبی را از میان میبرد. البته برای گفتوگو و نشست و برخاست میان طرفهای مختلف الزاماتی وجود دارد که باید تأمین شود. امام موسی صدر در سخنانی بر آزادی، عدالت، احترام، اعتماد و اطمینان متقابل تأکید میکند و همگان را از این منظر به گفتوگو فرا میخواند. این شرایط به نظر اختصاص به زمان و مکان و مرکز خاصی ندارد و برای تحقق هر گفتوگویی و از جمله گفتوگو و وحدت حوزه و دانشگاه هم قابل اشاره است و باید تحقق یابد.
البته امنیت را نیز باید به موارد مورد اشاره امام صدر افزود. درواقع تحقق این الزامات به عملیاتی شدن وحدت و همبستگی و همکاری متقابل در سطوح مختلف کمک میکند در غیر این صورت سوء فهمها همچنان فضایی غیر فرهنگی و خشونت آمیز را رقم میزند.
ایکنا: ضعف حوزهها و دانشگاههای کشور در تعامل با هم از یکسو و تعامل مؤثر با نهادهای علمی و دینی جهان اسلام به ویژه برای حل بحرانهای فرهنگی مبتلابه دنیای اسلام را در چه میدانید؟
اگر بنای تعامل باشد باید الزامات مذکور در پاسخ پرسش فوق مهیا شود. در تعامل فضایی برابر ترسیم میشود و در فضای نابرابر تعاملی شکل نمیگیرد. چنین فضایی هم در مراکز علمی داخل برقرار است و هم میان ما و مراکز جهان اسلام. ما در این زمینه نیاز به آموزش و یادگیری داریم تا بتوانیم با خودمان و دیگران ارتباط مؤثر برقرار کنیم و با آنان به تعامل بپردازیم.
ایکنا: کارکرد هر یک از این دو نهاد حوزه و دانشگاه را در این جهاد فرهنگی چگونه ارزیابی میکنید؟
هر کدام از مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی ما میتوانند وارد تعامل با جهان اسلام شود و به خصوص با توجه به مشترکات فرهنگی زیاد میتوان در این زمینه مؤثر بود. متأسفانه به نظر میرسد تلاش زیادی برای انجام گفتوگو و تعامل و ارتباط با جهان اسلام به عمل نیامده است و دانشگاههای ما در این زمینه نگاهشان به غرب است و حوزههای علمیه هم احساسشان این است که از آنچه در مراکز علمی جهان اسلام میگذرد بینیاز هستند. این در حالی است که حوزههای ما به پشتوانه و پشتیبانی علوم اسلامی میتوانند مؤثرترین مناسبات را شکل دهند و دانشگاههای ما افزون بر مباحث علوم انسانی در داتش تجربی و مهارتی میتوانند ارتباطات گستردهای را برقرار سازند.
در طی دو سال اخیر البته حرکت خوبی با پشتیبانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با همکاری مراکز علمی داخل کشور به منظور ارتباط با صاحب نظران و نخبگان جهان عرب آغاز شده است و گفتوگوهایی شکل گرفته است که اگر تداوم و عمق یابد میتواند به نزدیک کردن و همبستگی فرهنگی بیشتر کمک کند. این حرکت میتواند در داخل کشور نه فقط میان حوزه و دانشگاه بلکه میان دانشگاههای ما هم اتفاق بیفتد و در آن مسائل مشترک و مورد توجه مراکز علمی مورد بحث قرار گیرد و ظرفیتهای موجود تجمیع شود و قدمهای منسجمی برای پیشرفت امور جامعه برداشته شود.