مدیرگروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: فرصت مناسبی است که فلسفه سیاسی اسلامی در مقابل بحران کرونا تواناییهای خود را نشان دهد.
به گزارش خبرنگار مهر، نود و ششمین جلسۀ گروه علمی فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی با موضوع هم اندیشی کرونا و فلسفه سیاسی ۲۷ فروردین و ۳ اردیبهشت ماه به صورت مجازی و آنلاین برگزار شد.
شریف لکزایی مدیرگروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد مباحث مطرح کرده در این نشست گفت: اصحاب فلسفه سیاسی در ایران به خصوص اندیشمندان حوزوی در قم تاکنون راجع به این موضوع واکنش خاصی به لحاظ رسانهای از خود نشان ندادند، به لحاظ علمی هم بحثی را مشاهده نکردیم. بنابراین در این فضا بحث را از منظر فضای مجازی و رسانهای باید بیشتر دنبال کنیم و ایدههایی که توسط همکاران مطرح میشود در سطح فضای مجازی ارسال شود تا اصحاب فلسفه سیاسی هم در این بحث و موضوع بحرانی در جامعه از منظر فلسفه سیاسی بحثی را ارائه کنند و مشارکت داشته باشند.
وی افزود: بنده بحث خودم را از منظر دولت دنبال کردم، اینکه در این گونه مواقع به صورت کلی انتظاری که از دولت داریم این است که دولت بتواند به تعادل و توازن در سطح جامعه مبادرت کند و به هر حال نقش مهم و کلیدی در این مواقع دارد تا بتواند امنیت سلامت و تندرستی مردم را برقرار کند.
این پژوهشگر ادامه داد: این موضوع به خصوص از حیث ایجاد هماهنگی بین دستگاهها و نهادهای مختلف واجد اهمیت است. مستحضر هستید که در فلسفه سیاسی اسلامی و در نزد متفکران مسلمان موضوع تعادل بخشی و ایجاد هماهنگی و توازن به صورت صریحی مورد توجه و مورد بحث قرار گرفته است. ما از همین منظر از فضای فلسفه سیاسی اسلامی میتوانیم این بحث را مطرح کنیم که دولت در این زمینه به وظیفه خودش عمل کند و در سطح جامعه شاهد اثرات مطلوب آن باشیم.
وی اضافه کرد: از منظر همین بحث دولت میتوان به تبیین رابطه دولت و ملت هم اشاره کرد. به هر حال در این فضا شاید تنها از دست دولت کاری ساخته نباشد، دولت یک بخش از امور را میتواند انجام بدهد و نیاز به این دارد که ما از همه ظرفیتها استفاده کنیم به خصوص از ظرفیت عمومی جامعه و فضای مدنی و آنچه که در جامعه در این زمینه وجود دارد طبیعتاً باید اینجا هم یک نوع هماهنگی و تعادل و توازنی بین اقشار مختلف به وجود بیاید و از ظرفیتهای همه در این بخش استفاده شود. بهره برداری از همه بخشها نیاز به یک مدیریت کلان و جامع دارد که دولت میتواند آن را اعمال کند.
وی با بیان اینکه این بحران چه تأثیری بر حکمرانی ما خواهد داشت، گفت: ما باید از منظر فلسفه سیاسی به این بحث بپردازیم، کما اینکه در فلسفه غرب برخی از اندیشمندان مانند آگامبن، ژیژگ، هراری، هابرماس و … به این بحث پرداختند و این بحران بحث زندهای در عرصه جهانی است و طبیعتاً اگر ما بخواهیم از منظر فلسفه سیاسی اسلامی به این بحث بپردازیم الان زمینهاش فراهم است که به آن توجه کنیم. بنابراین آنچه که بنده در این مورد صحبت کردم رصد و آسیب شناسی وضعیت موجود بود که فلسفه سیاسی اسلامی بیشتر به این بحث توجه کند و از منظر فلسفه سیاسی اسلامی بتوانیم حضور مؤثرتری در این فضای مباحثه و گفتگوی علمی داشته باشیم.
لکزایی تصریح کرد: در بحث نحوه مواجهه با این بحران و راه کارهایی که از نظر فلسفه سیاسی داریم عرض شد اینها باید مطرح شود و مورد بحث و گفتگو و تبادل نظر قرار گیرد تا به یک نتایج مطلوب و مشخصی برسیم. بحث دیگر هم تأثیرات این بحران بر فضای حکمرانی ما بود که به نوعی آینده پژوهی است که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، به خصوص اینکه باید به صورت قدرتمند در بحث فضای مجازی حضور پیدا کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: مبحث دیگری که در این بحث اهمیت فوق العاده ای دارد موضوع محبت است که برای حل بحران از سوی فلسفه سیاسی باید مورد توجه و تأکید قرار گیرد. درواقع از آنجا که از منظر فلسفه سیاسی اسلامی محبت میتواند به همبستگی اجتماعی کمک نماید مساله نحوه همراهی و همکاری مردم با یکدیگر و حتی با بیماران کرونایی میتواند محمل خوبی برای بحث و گفت و گو قرار گیرد و تواناییهای فلسفه سیاسی اسلامی نشان داده شود. درواقع تأکید و توجه به این مبحث میتواند از پیامدهای ناخواسته این بیماری و مصائب آن جلوگیری نماید و یا آن را کاهش دهد.
وی اظهار کرد: موضوع مهم دیگری که در جلسه به آن اشاره شد، موضوع بازخوانی خود و محیط پیرامونی خود بود. استحضار دارید که فلسفه اسلامی بر معرفت خود و معرفت الله تأکیدات صریحی دارد. از این رو وضعیت ایجاد شده برای انسان و تنهایی او میتواند با توجه و آگاهی به خودشناسی و بازخوانی خود در شرایط موجود منتهی شود.
وی یادآور شد: آنچه در دو سه هفته نخست اعلام قطعی این بیماری در کشور به وجود آمد نوعی سردرگمی و حیرت در مواجهه با آن بود در حالی که توجه به جنبههای معنوی در جامعه میتوانست کمک کننده مهمی به مردم باشد. این در حالی است که از ابعاد معنوی غفلت شد و حتی کسانی آگاهانه و یا ناآگاهانه با زیر سوال بردن ابعاد توجه به معنویت، مردم را بی پناه و سردرگم ساختند. این در حالی است که توجه به ابعاد معنوی یکی از نقاط قوت فلسفه اسلامی است که میتواند مورد توجه قرار گیرد.
لکزایی گفت: در هر حال، در پایان بر این نکته تأکید شد که بیماری کووید ۱۹ نقش دولت را بسیار برجسته ساخته و این میتواند به نوعی کارآمدی دولتها را در بوته نقد و مرکز توجه قرار دهد. بنابراین زمان آن فرا رسیده است که دولتها با نشان دادن کارایی خود، مشروعیت خود را افزایش دهند. این در حالی است که در جامعه ما به سبب وجود برخی ظرفیتها، حضور و نقش مردم در قالبهای مختلف میتواند به دولت کمک نماید و دولت نیز باید تلاش نماید از این ظرفیت بهترین استفاده را ببرد.
مدیرگروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: در پایان هم به محافظت از محیط زیست و طبیعت اشاره شد و همان طور که در این ایام باعث شد به خود توجه کنیم، همچنین این شرایط موجب شد که ما بتوانیم به طبیعت هم توجه نمائیم و بر ابعاد توجه به آن تأکید نمائیم، البته به صورت خاصی در این ایام به ویژه روز سیزده فروردین طبیعت نفسی تازه کرد و از حجم تخریب محیط زیست و طبیعت در این مدت کاسته شد که امیدوارم این نگاه و حرکت در سالهای بعد نیز مورد توجه ما قرار گیرد و غفلت از طبیعت و محیط زیست پیرامونی ما را جبران نماید.