خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: گروه دین و اندیشه در صدد است در چندین مقال نکاتی را در باب مبانی اخلاقی - سیاسی جهان جدید به بحث بگذارد. در اولین گام نکاتی در باب آرای توماس هابز اندیشمند بریتانیایی در این باب ابراز می شوند.
به گزارش خبرنگار مهر، توماس هابز، فیلسوف انگلیسی قرن هفدهم اکنون به عنوان یکی از فلاسفه سیاسی بزرگ مطرح است. شاهکار وی، "لویاتان" از نظر میزان اهمیت با آثار سیاسی افلاطون، ارسطو، لاک، روسو، کانت و راولز برابری می کند.
هابز به خاطر توسعه نظریه قرار داد اجتماعی مشهور است، یعنی روشی که اصول و ترتیبات سیاسی را از طریق ایجاد توافق بین افراد عاقل، آزاد و برابر، توجیه می کند.
در حالیکه نوآوری روش شناسی وی تاثیر ساختاری عمیق بر کار بعدی در فلسفه سیاسی داشت، نتایج حقیقی واساسی وی اکثرا به توسعه موقعیتهای فلسفی کمک کردند. فلسفه اخلاقی هابز نسبت به فلسفه سیاسی او تاثیر کمتری داشته است، این تا حدی به این دلیل است که این نظریه آنقدر مبهم است که هیچ گونه اجماع کلی در مورد محتوای آن شکل نگرفت.
اکثر اندیشمندان به هابز به خاطر تایید بعضی از انواع نسبیت گرایی یا ذهن گرایی فردی علاقه مند شده اند، اما دیدگاههایی که هابز براساس آن ازنظریه امر الهی، اخلاق پرهیزکاری یا خودخواهی حاکم حمایت کرده است نیز در بین اندیشمندان مورد حمایت قرار گرفته است. به خاطر اینکه هابز معتقد بود که " قوانین طبیعی همان قوانین اخلاقی هستند"، تفاوتها در تفسیر فلسفه اخلاقی هابز می توانند به تفاوت فهم جایگاه قوانین طبیعی هابز برگردند.
این دیدگاه غالب که هابز به خود خواهی روانشناختی به عنوان پایه نظریه اخلاقی اش اعتقاد دارد اکنون به طور گسترده رد شده است، هرچند تا این تاریخ هیچ گونه مطالعه مدونی از روانشناسی اخلاقی هابز به عمل نیامده است.
هابز درباره فلسفه سیاسی اش نسخه های متعددی نوشت از جمله؛"عناصر حقوق، محیط طبیعی و سیاست" که در سال 1650 منتشر شد. "مقدمات فلسفی درباره حکومت و جامعه" در سال 1651، و نیز شاهکار او "لویاتان" هم در سال 1651 منتشر شدند.
آثار دیگر او نیز در فهم فلسفه سیاسی او مهم هستند، بویژه مانند "تاریخ جنگ داخلی انگلستان" و آثاری مانند "گفتگوی بین یک فیلسوف و یک دانشجوی حقوق عمومی انگلستان (1681) ، و "سئوالاتی درباره آزادی، ضرورت و شانس" (1656)، کلیه آثار عمده هابز در کتاب "آثار انگلیسی توماس هابز" نوشته "ویلیام ملسورت" گردآوری شده اند.
خوانندگان جدید هابز باید با "لویاتان" شروع کنند و زمانی شروع به خواندن بخش های 3 و 4 آن کنند که بخشهای 1 و 2 آن را به دقت خوانده باشند.
هابز تلاش کرد تا اصول عقلی و منطقی برای ایجاد یک جامعه مدنی را کشف کند؛ به طوری که نیازی به فروپاشی از درون وجود نداشته باشد. وی به خاطر اینکه در دوره نابسامانیهای سیاسی که منجر به بروز جنگ داخلی در انگلستان شدند می زیست به این نتیجه رسید که حتی گنجایش سرکوبترین حکومت به نسبت محرومیتها، بدبختیها ، فجایع، مصائب و مشکلاتی که یک جنگ داخلی به همراه دارد بندرت قابل پیش بینی و قابل درک است.
از نظر هابز از آنجا که وجود هرگونه حکومت خودکامه ای واقعاً بهتر از یک جنگ داخلی است و تقریباً همه حکومتهای خودکامه استعداد انحلال و فروپاشی را دارند پس باید از یک اقتدار سیاسی خودکامه تبعیت کنند. ثبات موجود نیازمند این است که مردم از هر نوع اقدامی که منجر به تضعیف این رژیم می شود خودداری کنند. بویژه هابز تلاش کرد تا رابطه متقابل بین فرمانبرداری سیاسی و صلح را نشان دهد.