اخبار فرهنگی

جرم و گناه
نگاهى به آموزه‏هاى اديان نشان مى‏دهد كه اگر انسان به كسب معرفت تشويق مى‏شود، پيش از آن، به پاك‏سازى اخلاقى موظف مى‏گردد. پس مسئله تأثير گناه بر معرفت، براى پيروان اديان آسمانى، امرى پذيرفته است. اما آيا در حوزه معرفت‏شناسى نيز چنين است؟
به رغم اين پندار كه باورهاى ما معمولاً به پشتوانه استدلال اخذ مى‏شوند، همواره ردّ پاى سرشت عاطفى ـ ارادى ما كه از علايق و احساسات، اميال و خواسته‏ها و آرزوهاى ما شكل مى‏گيرد، در باورهاى ما به خوبى قابل پى‏گيرى است.
تأثير گناه بر معرفت در صدد تبيين اين است كه نه تنها آلودگى‏هاى اخلاقى مى‏تواند معرفت بشر را به انحراف كشاند، بلكه، به طور خاص، گناه را بايد از مقولات اصلى معرفت شناختى قلمداد كرد.

معرفى و نقد منابع تاريخ عاشورا
واقعه عاشورا در طول تاريخ اسلام به جهات گوناگونى مورد توجه قرار گرفته و پرسش‏هايى را در پى‏داشته كه يكى از اساسى‏ترين آنها ميزان اتقان و استحكام داده‏هاى تاريخى اين واقعه است. پژوهش حاضر با نقد و بررسى منابع مربوطه، در صدد پاسخ‏گويى به آن بر آمده و كوشيده تا راهى پيش روى اهل تحقيق و عاشورا پژوهان قرار دهد.

اخلاق مسيحى
يكى از مهم‏ترين مشكلات در زمينه فلسفه اخلاقِ مسيحى، نحوه تبيين رابطه عقل و ايمان است. در اين ميان، پاسخ‏هاى افراط‏آميزى براى اين مسئله وجود دارد كه به ارتباط ميان استدلال فلسفى و ايمان مسيحى مى‏پردازد. رالف مَكينِرنى درصدد است با شيوه توماسىِ معتدل و در عين حال اصيلِ خود رابطه عقل و ايمان را تبيين كند. مَكينِرنى در اخلاق مسيحى راهى را براى تأمل ژرف‏تر در باب اين مسئله ارائه داده و كمك كرده است تا به پاره‏اى از مباحث فلسفه مسيحى پى برده شود. اين كتاب مى‏تواند در گفت‏وگوى ميان فلسفه مسيحى و فلسفه اسلامى نيز مفيد واقع شود.
رالف مَكينِرنى (1929- ) استاد فلسفه دانشگاه نوتردام است و از وى تاكنون حدود 30 جلد كتاب تحقيقى و شمار بسيارى مقاله علمى درباره فلسفه اخلاق و فلسفه دين و فلسفه سده‏هاى ميانه منتشر چاپ شده است.

رجال الاشعريين من المحدثين و اصحاب الائمه
رجال الأشعريّين يتناول بالبحث والتدقيق إحدى العوائل و البيوتات الشيعية العريقة في تاريخها الجهادي والوفيّة في عطائها الثرّ؛ وهم الاشعريّون.
و قد سعى المؤلّف إلى الابتعاد عن الإطالة و حشو الحديث، و ذلك باتّباعه اُسلوبا خاصّا، تميّز، بالاختصار و التنسيق و الترتيب الخاصّ، مقدّما للقارئ معلوماتٍ مفيدة و دقيقة و موجزة ـ مضافا إلى مصادر كثيرةٍ مفيدة ـ عن كلّ فردٍ من الأشعريين.

جانشينان پيامبر در پرتو شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد
در خصوص اولين جانشينان رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله كه در متون اسلامى از آنان با عنوان خلفاى راشدين ياد شده، نوشته‏هاى زيادى، به ويژه در دوره‏هاى اخير پديد آمده است كه هر يك در جاى خود از ارزش خاصى برخوردارند، اما بى‏گمان هنوز راه‏هاى ناپيموده بسيارى وجود دارد كه گام نهادن در آن‏ها با همه سختى‏ها مى‏تواند براى اهل تحقيق و دانش، ارمغان هايى به همراه داشته باشد. يكى از پژوهش‏هاى لازم، نشان دادن نقش آفرينى اينان بر اساس منابع كهن و اوليه و يا چگونگى تصوير آنان در آن منابع، به ويژه در آثارى است كه از اعتبار و اهميت بالايى بهره دارند و بى‏ترديد شرح نهج‏البلاغه ابن ابى الحديد به دلايلى چون: شخصيت مطرح نويسنده خصوصاً در ميان شيعيان، ميزان استنادهاى وى به داده‏هاى پيشتر كه دسته‏اى از آنها در هجمه مغولان از بين رفتند، و نيز نوع نگاه او به جريانات و وقايع تاريخى و هم‏چنين قدمت كتاب، از اين دسته به شمار است.

قاعده عدالت در فقه اماميه
بحث عدالت از زواياى مختلفى در علوم اسلامى قابل بررسى است. عدالت در علم كلام، علم اخلاق، در سياست منزل، و در سياست مدن با رويكردهاى مناسب مورد بحث قرار گرفته است اصول فقه، عدل و ظلم را به مثابه مصداقى از برخى مبانى خود در عقليات مطرح كرده است، در فقه نيز عدالت فرد در امام جماعت، قاضى، مفتى، ولىّ، وصىّ، كاتب، عامل زكات و... شرط شده است.
اما آيا عدالت و ظلم در فرآيند اجتهاد نيز به كار گرفته مى‏شود؟ اگر چنين است، مرجع تشخيص مفهوم و مصداق عدل و ظلم كيست؟ عدل و ظلمِ چه زمانى معيار است. نسبت اين عناوين با ادله احكام چيست؟
در كتاب مجموعه گفت و گوهاى قاعده عدالت سعى شده به برخى از اين پرسش‏ها و دغدغه‏ها پرداخته شود و با استفاده از محضر اساتيد حوزه و دانشگاه به آن پاسخ داده شود.

هرمنوتيك و نوانديشى دينى
هرمنوتيك و نوانديشى دينى تأليفى است متعلق به حوزه «جريان‏شناسى انديشه‏ها» از منظرى فلسفى.
در اين اثر ورود ايده‏هاى هرمنوتيكى، بويژه هرمنوتيك فلسفى گادامر و تأثير آن‏ها بر پروژه نوانديشى دينى در ايران معاصر مورد بررسى و كاوش قرار گرفته است.
تأليف ياد شده در صدد است به كمك مدل‏هاى تحليلى مناسب نشان دهد كه گفتمان غالب در ميان نوانديشان مسلمان دهه هفتاد در ايران اسلامى يك گفتمان هرمنوتيكى بوده است و هرمنوتيك فلسفى بهترين امكانات ممكن را براى بسط پروژه نوانديشان ياد شده فراهم ساخته است.

نوشتن دیدگاه