چاپ اول کتاب «شرحالاصول منالکافی» (جلد چهارم، کتابالتوحید) تألیف صدرالدین محمد شیرازی (ملاصدرا) به اشراف آیتالله سیدمحمد خامنهای و با تصحیح، تحقیق و مقدمه محمود فاضل یزدی مطلق از سوی انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا منتشر و روانه بازار نشر شد.
به گزارش ایبنا، این کتاب، شرحی است که حکیم متأله، ملاصدرای شیرازی بر کتاب اصول کافی مرحوم شیخ کلینی(ره) زده و در پنج جلد منتشر شده است. جلد چهارم این مجموعه به تفسیر احادیث وارده درباره توحید میپردازد.
ثقةالاسلام کلینی، محمدبن یعقوببن اسحاق رازی، رئیس محدثین علمای امامیه در «ری» که در ثبت و ضبط احادیث، بیشتر از دیگران مورد اعتماد و اطمینان بوده است، نخستین مجموعه کامل احادیث شیعه امامیه را در مدت 20 سال در سه قسمت تدوین کرده است: اصول؛ فروع؛ روضه. اصول کافی مشتمل است بر کتاب عقل و جهل، توحید، حجت، ایمان و کفر، دعاء و فضل قرآن و کتاب عشره. فروع کافی حاوی 26 کتاب است از طهارت تا کفارات. و روضه کافی هم یک مجلد میباشد که کلا شامل 16199 حدیث است.
کتاب شریف «کافی» تالیف ثقةالاسلام محمدبن یعقوب کلینی(متوفی 329 قمری) در طی 20 سال و در 34 جزء (اصول، فروع و روضه) شامل بیش از 16 هزار حدیث، تدوین شده و از حیث قدمت، جامع بودن و کثرت احادیث و ترتیب خاص، اعتبار روایات و شامل بودن بر معارف الهی و اخلاق و احکام، سرآمد کتابهای حدیثی شیعه است و از روزگار تألیف تاکنون، همواره مورد استناد و استفاده فقها و مولفان کتابهای معارف دینی و اخلاق در حوزههای علمی شیعه بوده است.
کتاب کافی در نزد اصحاب امامیه دارای اهمیت و جایگاه ویژهای است. شیخ مفید رحمةالله(متوفی 413 قمری) در کتاب «تصحیحالاعتقاد» مینویسد: «کتاب "کافی" از بلند مرتبهترین کتابهای شیعه و از پرفایدهترین آنهاست».
نجاشی رحمةالله(متوفی 450 قمری) نیز در کتاب «رجال» خود مینویسد: «کلینی در زمان خود در ری، شیخ اصحاب ما بوده و کتاب خود را که نامش "کافی" است، در مدت 20 سال تالیف کرده است».
از قول شهید اول رحمةالله(متوفی 786 قمری) در «بحارالانوار» هم این نظریه به چاپ رسیده است: «"کافی" در حدیث، تالیف شیخ ابوجعفر کلینی است که مانند آن در کتابهای حدیثی شیعه تالیف نشده است».
صدرالمتالهین(ره) نیز در «شرح کافی» مینویسد: «بهترین احادیث و گفتارهایی که از اهلبیت(ع) برای ما روایت شده، احادیث کتاب "کافی" تالیف امینالاسلام و ثقةالانام، شیخ عالم کامل، مجتهد بارع فاخر، محمدبن یعقوب کلینی ـاعلیالله قدره و انار فیالسماء بدرهـ است».
پیش از شرح صدرالمتالهین شیرازی، چند نفر از علمای بزرگ شیعی، «کافی» یا بخشی از آن را شرح کردهاند که میرسیدحسین مجتهد کرکی(متوفی 1001 قمری)، شیخ محمدعلیبن محمد بلاغی(متوفی 1005 قمری)، ملاعبدالله تستری(متوفی 1021 قمری)، شیخ محمد فرزند صاحب معالم(متوفی 1030 قمری)، شیخ علی نواده صاحب معالم، ملامحمد امین استرآبادی؛ صاحب فوائد مدینه(متوفی 1036 قمری) و میرداماد(متوفی 1040 قمری) از آن جملهاند.
صدرالمتالهین(ره) از 34 جزء کافی فقط به شرح بخشی از اصول کافی یعنی جزء اول(کتاب عقل و جهل)، جزء دوم(کتابالعلم)، جزء سوم(کتابالتوحید) و بخشی از جزء چهارم(کتابالحجة) توفیق یافته است. چند نفر از کسانی که پس از او کافی را شرح کردهاند ـمانند ملاصالح مازندرانی، علامه ملا محمدباقر مجلسی، ملاخلیل قزوینی و ملامحسن فیضکاشانیـ یکی از مصادر و منابعشان؛ شرح کافی ملاصدرا بوده است.
پایان تالیف بخشی از شرح ملاصدرا بر کافی، سال(1044 قمری) و وفات آن بزرگوار(1050قمری) است، بنابر این تاریخ تالیف بقیه آن باید بین سالهای 1044 تا 1050 باشد.
از آنجا که این اثر گرانقدر همواره مورد توجه حوزههای علمی شیعه بوده، نسخههای خطی فراوانی از آن در کتابخانههای ایران و خارج از ایران موجود است. در کتابشناسی جامع ملاصدرا(چاپ انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا) 72 نسخه از این اثر یا بخشی از آن معرفی شده است.
کتابهای تهافتالتهافت، مذهبالذره عندالمسلمین و علاقته بمذاهبالیونان والهنود، التبصیر فیالدین، مقالاتالاسلامیین و اختلافالمصلین، ریاضالعلماء و حیاضالفضلاء، اعیانالشیعه، الفصل فیالملل والاهواء والنحل، لؤلؤةالبحرین فیالاجازات و تراجم رجالالحدیث، الفرق بینالفرق، هدیةالعارفین، طبقات اعلامالشیعه، التربیع والتدویر، فارسنامه ناصری، خلاصةالاقوال فی معرفةالرجال، روضاتالجنات، شیراز؛ شهر جاویدان، خصائصالتصورالاسلامی، تاریخ فلسفه در اسلام، ملل و نحل، فتاوی ابن صلاح، الفهرست طوسی، الغزالی، املالآمل، مقاصدالفلاسفه، تهافتالفلاسفه، تاریخ نگارستان، آثارالعجم، مفتاحالسعاده، هدیةالاحباب، فوائدالرضویه، ریحانةالادب، بزرگان شیراز، رجال نجاشی، فلاسفه شیعه، خاتمه مستدرکالوسائل، تذکره ریاضالعارفین، غزالینامه، یادنامه ملاصدرا و ... از منابع مورد استناد این اثرند.
چاپ اول کتاب «شرحالاصول منالکافی (جلد چهارم)» در شمارگان 2000 نسخه، 688 صفحه (گالینگور) و بهای 102000 ریال راهی بازار نشر شد.