چند روز پيش پس از حضور و سخنرانی در همايش شناخت انديشه‌های شهيد بهشتی به مؤسسه تحقيقاتی امام موسی صدر رفتم و درباره اين انديشمند بزرگ و ناشناخته جهان اسلام با فرزند ايشان خانم حورا صدر به گفت‌وگو پرداختم. اتفاقاً درباره اين نكته كه ايشان به رغم انديشه برجسته و سال‌ها فقدان حضور ايشان متأسفانه در ايران ناشناخته است نيز بحث و سخن به ميان آمد. در همين مورد امروز به كتابی برخورد كردم كه نشان می‌دهد نه تنها جامعه ما با ايشان آشنا نيست، بلكه نشان می‌دهد حتی ناشری كه اثری از ايشان را منتشر ساخته است نيز ايشان را نمی‌شناسد.
امروز كه به اتفاق همسر و فرزندم به كتاب فروشی رفتم، عنوان كتابی از امام موسی صدر كه چندی پيش آن را مطالعه كرده بودم توجهم را جلب كرد. گرچه عنوان اثر و مترجم آن همان بود اما با كمال تعجب از شهيد بزرگوار آيت‌الله سيد محمد باقر صدر با عنوان نويسنده آن در روی جلد ياد شده بود. گرچه اين اشتباه در صفحات ميانی كتاب نيز تكرار شده بود اما خوشبختانه در شناسنامه فيپا در داخل كتاب ضمن اينكه اسم امام موسی صدر به عنوان نويسنده ثبت شده بود، تصويری نيز از ايشان در صفحه مقابل منتشر شده بود كه اين اشتباه را قدری التيام می‌بخشيد.
گرچه مشخصات ناشر اين اثر در ذيل خواهد آمد، اما اشتباهانی از اين دست آن هم از ناحيه يك ناشر را نمی‌دانم چگونه بايد توجيه كرد و پذيرفت؟ خوانندگان خود داوری كنند. در اينكه جامعه ما با اين انديشمند گران‌سنگ آشنا نيست حرفی نيست اما از يك ناشر كه اثری از ايشان را منتشر ساخته است انتظار اشتباهی اين گونه نمی‌رود. اينكه نگارنده دائم از عظمت شخصيت ايشان ياد می‌كند به سبب نگاه عميقی است كه ايشان به مسائل اجتماعی و دينی دارد و نگاه متفاوت وی با ديگر انديشمندان است. می‌توان ايشان را هم‌پا و تكميل كننده انديشه بزرگانی همچون مطهری و بهشتی دانست و از انديشه و فكر وي بهره‌های وافری برد.
نگارنده در ابتدای نوشته تعمداً نامی از دكتر بهشتی آورد. به سبب اينكه بهشتی و امام موسی صدر افزون بر اينكه دوستان صميمی‌اي برای يكديگر بوده‌اند، به لحاظ فكری نيز بسيار نزديك به هم می‌انديشيده و دغدغه‌های همسانی را در سر داشته‌اند. به خصوص مباحث اين دو در باب آزادی بسيار نزديك به هم است و هر دو از اهميت و نقش اساسی آزادی در زندگی آدمی سخن گفته‌اند و عجيب اينكه در زندگی خود نيز آن به آن باور داشته و به آن عمل كرده‌اند.
در باب همايش شناخت انديشه‌های آيت‌الله بهشتی نيز اين نكته را ذكر كنم كه با همايش‌های ديگري از اين دست كه با تشريفات بسيار و محتوای تهی برگزار می‌شود فاصله داشت. هم به لحاظ سادگی و فقدان تشريفات و هم به لحاظ محتوا و غنای مباحث ارائه شده. در همايش مذكور دختر شهيد بزرگوار بهشتی در باب اينكه چرا ايشان به انتقادات نامنصفانه بسياری كه به ايشان می‌شد پاسخ نمی‌داد نكته جالبی گفت و آن اينكه خود شهيد بهشتی در پاسخ می‌گفته است: مگر انسان چند سال عمر می‌كند كه به اين اراجيف پاسخ دهد؟
روح شهيد بهشتي شاد و ياد امام موسی صدر گرامی‌باد. اميد اينكه به همين زودی خبرهای خوشی از زنده بودن امام موسی صدر منتشر شود و جامعه ما دوباره از انديشه برجسته ايشان بهره‌ها ببرد. نگارنده باز هم به مناسبت‌هايی از امام موسی صدر و انديشه ايشان خواهد نوشت. خوانندگان ارجمند برای مطالعه برخی آثار ايشان به پايگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه تحقيقانی امام موسی صدر رجوع كنند.
و اما مشخصات كناب‌شناخنی آن اثر: امام سيد موسی صدر، اسلام و فرهنگ قرن بيستم، ترجمه علی حجتی كرماني، چاپ يازدهم، انتشارات كتاب آوند دانش، تابستان ۱۳۷۹. ناشر مذكور ناشر آثار مرحوم علی حجتی كرمانی است.
شریف لک‌زایی ، ساعت ۸:٠۱ ب.ظ روز پنجشنبه ٢٢ اردیبهشت ۱۳۸٤.
انسجام و همبستگي اسلامي در انديشه و عمل امام موسي صدر
موسی! تو سی شب وعده کرده بودی نه سی سال
امام موسي صدر همان وقت نيز آدم روشني بود
دکتر سریع القلم: مجذوب اندیشه امام موسی صدر شدم
ايران و ليبي و قصه غربت امام موسي صدر
امام سید موسی صدر در غربت غربی
برای نخستین بار: تدوین اندیشه سیاسی امام موسی صدر
توضیجاتی مجدد بر حاشیه دیگر دکتر کمالیان